перарасці́

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. перарасту́ парарасцё́м
2-я ас. перарасце́ш перарасцяце́
3-я ас. перарасце́ перарасту́ць
Прошлы час
м. пераро́с перараслі́
ж. перарасла́
н. перарасло́
Загадны лад
2-я ас. перарасці́ перарасці́це
Дзеепрыслоўе
прош. час пераро́сшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

перарасці́, -сту́, -сце́ш, -сце́; -сцём, -сцяце́, -сту́ць; -ро́с, -расла́, -ло́; -сці́; зак.

1. каго-што. Стаць ростам вышэйшым за каго-, што-н.

Сын перарос бацьку.

2. перан., каго (што). Стаць вышэйшым за каго-н. у разумовых, маральных адносінах, ва ўменні.

П. свайго настаўніка.

3. у што. Развіўшыся, ператварыцца ў што-н. іншае.

Гоман перарос у крык.

4. Выйсці з узросту, устаноўленага для чаго-н.

Для дзіцячага сада хлапчук перарос.

|| незак. перараста́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; наз. перараста́нне, -я, н. (да 2 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

перарасці́ сов., в разн. знач. перерасти́;

сын ~ро́с ба́цьку — сын переро́с отца́;

для дзіця́чага са́да дзіця́ ~сло́ — для де́тского са́да ребёнок переро́с;

ста́чкі ~слі́ ў паўста́нне — ста́чки переросли́ в восста́ние;

кандыда́цкая дысерта́цыя ~сла́ ў до́ктарскую — кандида́тская диссерта́ция переросла́ в до́кторскую

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перарасці́, ‑сту, ‑сцеш, ‑сце; ‑сцём, ‑сцяце, ‑стуць; пр. перарос, ‑расла, ‑ло; заг. перарасці; зак.

1. каго-што. Абагнаць ростам, стаць вышэй за каго‑, што‑н. Сын перарос бацьку. □ Міколе дваццаць чацвёрты год. Хлопец узмужнеў, перарос і мяне. Брыль. Каб на хмель не мароз, ён бы тын перарос. Прыказка. // перан. Перасягнуць каго‑н. у разумовых, маральных адносінах; стаць больш змястоўным. Вучань перарос свайго настаўніка. □ [Высоцкі:] Дык жа ён [брыгадзір] жыве ўчарашнім днём. Радавыя калгаснікі яго перараслі. Гурскі. // перан. Стаць больш важным, больш значным за што‑н.; пераўзысці што‑н. І дом не астыў яшчэ, пахне смалой, І печ глеўкаватая трошкі, А стол навасельны нібы перарос Сваю непасрэдную ролю. Бялевіч. Дэмабілізаваўшыся, у МТС Андрэй не вярнуўся. Яму здавалася, што ён перарос яе. Шахавец.

2. Выйсці з узросту, устаноўленага, вызначанага для чаго‑н. Для дзіцячага сада хлапчук перарос. □ А што замінае [атрымаць вышэйшую адукацыю], — здзівіўся Варановіч. — Позна, перарос. Час мне ўжо дваццаць тосты гадок горне, а за спіною і людскіх трох класаў не наскрабеш... — горасна ўздыхнуў Шлык. Дуброўскі.

3. у што. Развіваючыся, ператварыцца, перайсці ў што‑н. Стачкі перараслі ў паўстанне. Гоман перарос у крык. □ З’явіліся новыя партызанскія атрады, групы, некаторыя атрады перараслі ў брыгады. Казлоў. Напружанасць абставін павялічвалася, пагражаючы перарасці ў буру. Гурскі. Спачатку размова была бяскрыўдная, але хутка перарасла ў спрэчку. Філімонаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перарасці́

1. (каго-н.) größer [höher] wrden als…; überhlen vt;

2. перан. überflǘgeln vt, übertrffen* vt; j-m über den Kopf wchsen*; hinuswachsen* vi (s) (што-н., über A);

3. перан. (у што-н.) hinüberwachsen* vi (s)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

пераро́слы переро́сший, переро́слый; см. перарасці́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перараста́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да перарасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перараста́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. перарастаць — перарасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перараста́ць гл. перарасці

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

перараста́ць несов., в разн. знач. перераста́ть; см. перарасці́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)