Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
*Ахі́лкі, охі́лкі ’шафран Гейфеля, Crocus Heuffelianus Herb.’ (Бейл.). Ад хілы ’схілены, пахілы’, хілі́ць ’пахіляць’, ахіляць ’закрываць’, параўн. іншыя назвы: бабін сон, сон, соннік, характэрныя для раслін, якія на ноч ці на дождж схіляюцца ці «засынаюць».
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кле́ваць ’ледзь дыхаць, трапятацца, быць слабым’ (Жыв. сл., Нар. лекс., Сл. паўн.-зах.). Параўн. кляваць (гл.). Літ.klevoti ’тс’ (Сл. паўн.-зах., 2, 486). Лаўчутэ (Балтизмы, 67) таксама дапускае балтыйскі ўплыў, але не прыводзіць вышэй адзначанай літоўскай формы. Прыклады з дысертацыі Вяржбоўскага, на якія робіць спасылку аўтар, семантычна і фармальна далёкія. Трубачоў (Эт. сл., ІО, 28) адносіць беларускія формы да праславянскай лексікі *klevati/*klevili (sę). Аднак балгарскія і македонскія паралелі, якія ён прыводзіць, семантычна вельмі далёкія, за выключэннем макед.sä kli > vam ’мучыцца’. Больш блізкімі семантычна, але з рэканструкцыяй *kleviti sę (там жа, 18) здаюцца паралелі чэш.klevili se ’гнуцца, курчыцца’, славац.kťavieť ’калець, дубець’, якія, магчыма, да літ.kliauti̯ ’гнуць’, лат.klautпахіляць’. Сумненні выклікае геаграфія беларускіх слоў, якія не маюць украінскіх і рускіх паралелей, а калі прыняць паралелі чэшскія і славацкія, дзіўным здаецца, што апошнія таксама не маюць паралелей сярод іншых заходнеславянскіх моў. Такая рэдкая эксклюзіўная беларуска-чэшска-славацкая ізалекса, калі яе дапусціць, павінна атрымаць спецыфічнае тлумачэнне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
batter
I[ˈbætər]1.
v.
1) біць; лупі́ць; лупцава́ць; калаці́ць
2) лама́ць; разьбіва́ць ушчэ́нт
3) зно́шваць, трапа́ць
battered old hat — стары́ зно́шаны капялю́ш
2.
v.i.
лама́цца
to batter away at a door — лама́цца ў дзьве́ры
II[ˈbætər]1.
n.
це́ста n.
2.
v.t.
мясі́ць це́ста
III[ˈbætər]1.
n., Constr.
схіл, на́хіл -у m.
2.
v.t.
нахіля́ць, пахіля́ць
3.
v.i.
нахіля́цца, пахіля́цца, касі́цца (пра сьцяну́)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)