патла́ты
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
патла́ты |
патла́тая |
патла́тае |
патла́тыя |
| Р. |
патла́тага |
патла́тай
патла́тае |
патла́тага |
патла́тых |
| Д. |
патла́таму |
патла́тай |
патла́таму |
патла́тым |
| В. |
патла́ты (неадуш.)
патла́тага (адуш.) |
патла́тую |
патла́тае |
патла́тыя (неадуш.)
патла́тых (адуш.) |
| Т. |
патла́тым |
патла́тай
патла́таю |
патла́тым |
патла́тымі |
| М. |
патла́тым |
патла́тай |
патла́тым |
патла́тых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
патла́ты прост. лохма́тый, патла́тый
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
патла́ты, ‑ая, ‑ае.
Разм. пагард. З патламі, кудлаты, калматы. Патлаты хлопец. □ З-пад коўдры выткнулася патлатая, у завітках рыжая галава. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Патла́ты ’кудлаты, калматы’ (ТСБМ, Некр.). Укр. па́тла, патла́тий, рус. паўд. па́тла, мн. лік па́тлы, сеўск. па́дла, ’тс’, па́тлать ’матляць’. Можна меркаваць, што крыніцай паходжання гэтага слова ці пасрэдніцамі з’яўляюцца цюрк. мовы, параўн. тур. patlak ’разбіты, трэснуты, расколаты’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Распатла́ны ’раскудлачаны, растрапаны’ (ТСБМ), ’шчыры, самаадданы’ (Сцяшк. Сл.), распэ́тланы ’кудлаты, непрычасаны’ (там жа). Гл. патла́ты. Развіццё значэння ’шчыры’ незразумелае.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пэ́тлахі груб. ’непрычасаныя валасы’ (дзятл., Сцяшк. Сл.), фразеалагізм згарэць з пэтлахамі ’згарэць датла’ (зэльв., Жыв. сл.). Экспрэсіўнае ўтварэнне ад па́тлы ’доўгія неахайныя валасы’ (гл. патла́ты) пад уплывам пэ́йсахі ’тс’. (гл. пэйс).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пе́тлахі ’валасы’ (в.-дзв., Шатал.; мазыр., З нар. сл.), ’недагледжаныя валасы’ (брагін., Нар. словатв.), петлухі ў выразе: і пет‑ духаў пі застанецца ’нічога’ (жлоб., Жыв. сл.), папыахэ ’непрычасаныя валасы’ (драг., Лучыц-Федарэц, вусн. паведамл.). Да патлаты (гл.), патлы ’ускудлачаныя валасы, кудлы’, магчыма, фармальна збліжанае з пейсы, пейсахі (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)