па́ртыя, -і, мн. -і, -тый, ж.

1. Палітычная арганізацыя грамадскага класа, якая выражае і абараняе яго інтарэсы.

Палітычныя партыі.

Сацыял-дэмакратычная п.

2. Група людзей, аб’яднаных агульнасцю інтарэсаў, а таксама тых, што сабраліся з якой-н. мэтай.

П. геолагаў.

3. Асобная частка ў шматгалосым музычным творы, якая выконваецца адным інструментам, адным спеваком.

П. фартэпіяна.

П.

Сяргея ў оперы Я.

Цікоцкага «Дзяўчына з Палесся».

4. Адна гульня (у шахматы, шашкі, карты і пад.).

Шахматная п.

5. Пэўная колькасць тавару.

П. летняга адзення.

6. Пра жаніцьбу або замужжа (уст.).

Выгадная п.

|| прым. парты́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

па́ртыя ж.

1. полит. па́ртия;

2. (группа) па́ртия;

геалагі́чная разве́дачная п. — геологи́ческая изыска́тельная па́ртия;

3. (количество чего-л.) па́ртия;

атры́мана но́вая п. тава́ру — полу́чена но́вая па́ртия това́ра;

4. муз. па́ртия;

5. (в игре) па́ртия;

згуля́ць ~тыю ў ша́хматы — сыгра́ть па́ртию в ша́хматы

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

па́ртыя, ‑і, ж.

1. Палітычная арганізацыя, якая выражае інтарэсы грамадскага класа або яго слоя, аб’ядноўвае найбольш актыўных прадстаўнікоў гэтага класа і кіруе імі ў дасягненні пэўных мэт і ідэалаў. Самым цэльным, поўным і аформленым выражэннем палітычнай барацьбы класаў з’яўляецца барацьба партый. Ленін.

2. Дабравольны баявы саюз аднадумцаў камуністаў, арганізаваны з прадстаўнікоў рабочага класа, працоўных сялян і інтэлігенцыі Савецкага Саюза; Камуністычная партыя Савецкага Саюза. На чале са сваім Цэнтральным Камітэтам наша партыя ўпэўнена вядзе краіну да новых перамог у барацьбе за камунізм. «Звязда».

3. Група людзей, аб’яднаных агульнасцю інтарэсаў, ідэй, поглядаў.

4. Група людзей, аб’яднаных для якой‑н. мэты; атрад. Партыя геолагаў. □ Будавалі перш за ўсё інтэрнаты для рабочых, новыя і новыя партыі якіх прыбывалі штодзень. Хадкевіч. На другі дзень на рабоце іх разлучылі. — Ніна засталася ў партыі жанчын, якая працавала ў горадзе, а Веру накіравалі на лесакамбінат. Мікуліч.

5. Пэўная колькасць якіх‑н. прадметаў, тавараў. Партыя летняга адзення. □ Ленінградскія рабочыя выпусцілі для сяла новую партыю трактароў. Курто.

6. Састаўная частка шматгалосага музычнага твора, якая выконваецца адным спеваком або на адным інструменце. Бабіньскі выконвае ў гданьскай оперы рад вядучых партый у операх заходніх і рускіх кампазітараў. «Звязда». Але вось чамусьці змоўклі вядучыя цымбалы, хоць партыя іх іменна ў гэтым месцы павінна была загучаць па ўсю моц. Мехаў. // Ноты для такой часткі. // Сольная роля ў оперы, балеце і пад. — З вялікай радасцю даведаўся я, што кіраўніцтва нашага тэатра даручае мне спяваць партыю Сяргея ў оперы Я. Цікоцкага «Дзяўчына з Палесся». «Маладосць».

7. Гульня (у шахматы, карты і пад.) з пачатку да канца.

8. Выгадны кандыдат для жаніцьбы, замужжа. Валодзя — вельмі харошая партыя для любой дзяўчыны. Арабей.

[Ад лац. partio — дзялю, падзялю]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

па́ртыя ж

1. (палітычная) Parti f -, -en;

нале́жаць да па́ртыі iner Parti ngehören;

аб’ядна́цца ў па́ртыю sich zu iner Parti verinigen;

не нале́жаць ні да адно́й па́ртыі zu kiner Parti gehören, partilos sein;

2. камерц Parte f -, -t¦en, Psten m -s, -;

па́рты тава́ру Wrenpartie f, Wrenposten m, Wrensendung f -, -en;

3. спарт Parte f -, -t¦en; Satz m -es, Sätze (у тэнісе);

згуля́ць па́ртыю ў ша́хматы ine Parte Schach spelen;

4. муз Parte f -, -t¦en

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Па́ртыя ’палітычная арганізацыя, якая выражае інтарэсы грамадскага класа або слоя; група людзей, аб’яднаных для якой-небудзь мэты, атрад; пэўная колькасць якіх-небудзь прадметаў’ (ТСБМ), па́рція ’група, брыгада’ (ТС). Праз рус. па́ртия ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 78), дзе з польск. partja або ням. Partie < франц. partie ад лац. partīta: partīri ’дзяліць’ (гл. Фасмер, 3, 209).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

золотоиска́тельский золаташука́льніцкі;

золотоиска́тельская па́ртия па́ртыя шука́льнікаў зо́лата (золаташука́льнікаў), золаташука́льніцкая па́ртыя.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

унічыю́, прысл.

Без выйгрышу і пройгрышу (пра зыход гульні або спаборніцтваў).

Шахматная партыя закончылася ў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

парт...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па знач. словам партыя, партыйны, напр.: партгрупа, партз’езд, партканферэнцыя, партстаж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

радыка́льны, -ая, -ае.

Які прытрымліваецца крайніх поглядаў; найбольш дзейсны, рашучы.

Радыкальная партыя.

Радыкальныя меры.

|| наз. радыка́льнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

вышука́льны изыска́тельский;

~ная па́ртыя — изыска́тельская па́ртия

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)