Мадыфікацыі паліморфныя (у хіміі) 8/494

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

палімо́рфны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. палімо́рфны палімо́рфная палімо́рфнае палімо́рфныя
Р. палімо́рфнага палімо́рфнай
палімо́рфнае		 палімо́рфнага палімо́рфных
Д. палімо́рфнаму палімо́рфнай палімо́рфнаму палімо́рфным
В. палімо́рфны (неадуш.)
палімо́рфнага (адуш.)		 палімо́рфную палімо́рфнае палімо́рфныя (неадуш.)
палімо́рфных (адуш.)
Т. палімо́рфным палімо́рфнай
палімо́рфнаю		 палімо́рфным палімо́рфнымі
М. палімо́рфным палімо́рфнай палімо́рфным палімо́рфных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

палімо́рфны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае прыкметы полімарфізму. Паліморфныя віды пчол.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сіфанафо́ры

(н.-лац. siphonophora)

падклас водных кішачнаполасцевых жывёл класа гідразояў, свабоднаплаваючыя арганізмы (паліморфныя калоніі) з размешчанымі ўздоўж ствала калоніі асобінамі рознай будовы (заоідамі); жывуць у акіянах і морах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ВЫСО́КІ ЦІСК,

ціск, значна большы за атмасферны ціск. Існуе ў паравых катлах, цыліндрах унутр. згарання, аўтаклавах, гідраўлічных прэсах (10​6—10​9 Па), у цэнтры Зямлі (да 10​9 Па), на многіх нябесных целах (у мільёны і нават мільярды разоў большы за ціск у цэнтры Зямлі). Заснавальнік фізікі высокіх ціскаў — амер. фізік П.У.Брыджмен.

Высокі ціск прыводзіць да дэфармацыі электронных абалонак атамаў, у выніку чаго зменьваюцца эл., магн., мех. і інш. ўласцівасці рэчываў. Пад высокім ціскам у некат. рэчывах адбываюцца паліморфныя ператварэнні з рэзкай зменай аб’ёму і эл. супраціўлення, значна зменьваецца пункт плаўлення, а паўправаднікі і дыэлектрыкі пераходзяць у металічны стан. Высокі ціск выкарыстоўваецца для атрымання матэрыялаў з асаблівымі фіз. ўласцівасцямі (звышцвёрдых, звыштрывалых, тэмператураўстойлівых і г.д.), напр. штучнага алмазу, кварцу высокай шчыльнасці; для гідраўлічнай экструзіі металаў (апрацоўка металаў метадам выціскання); для геафізікі і геахіміі зямных нетраў і г.д.

На Беларусі даследаванні па высокім ціску праводзяцца ў Ін-це фізікі цвёрдага цела і паўправаднікоў АН і інш.

Літ.:

Верещагин Л.Ф. Твердое тело при высоких давлениях: Избр. тр. М., 1981;

Влияние высоких давлений на вещество. Т. 1—2. Киев, 1987.

В.Б.Шыпіла.

т. 4, с. 324

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)