отва́га адва́га, -гі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

отвага

Том: 23, старонка: 23.

img/23/23-023_0129_Отвага.jpg

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

адва́га ж. отва́га, сме́лость; дерза́ние ср.; дерзнове́ние ср.;

◊ а. гарады́ бярэ́ — посл. сме́лость города́ берёт

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Адва́га ’мужнасць, смеласць’ (КЭС, Шат., Нас., Касп., Яруш.), ст.-бел. одвага (1674) (Нас. гіст.), укр. відвага, рус. отвага, польск. odwaga, чэш. odvaha, славен. tvegati ўзыходзяць да лексічнай групы, звязанай сваім паходжаннем з ням. wagen ’адважыцца’. Гл. Вайян, RÉS, 22, 10.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

у́даль ж. уда́ласць, -ці ж.; (молодечество) маладзе́цтва, -ва ср.; (отвага) адва́га, -гі ж.; (ухарство) зухава́тасць, -ці ж.;

у́даль молоде́цкая уда́ласць (адва́га) маладзе́цкая;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Fortes fortuna adjuvat (Terentius)

Храбрым лес дапамагае.

Храбрым судьба помогает.

бел. Думка п’е ваду, а адвага — мёд. Бог не без міласці, казак не без долі. Бог шэльму меціць.

рус. Где отвага, там и счастье. Смелому Бог помогает. Смелость города берёт. На смелого собака лает, а трусливого рвёт.

фр. A cœur vaillant rien d’impossible (Нет ничего невозможного для храброго сердца).

англ. Fortune helps the brave (Судьба помогает смелым).

нем. Dem Mutigen hilft Gott (Храброму помогает Бог).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Трыво́га ‘неспакой, моцнае душэўнае хваляванне, выкліканае страхам’ (ТСБМ, Гарэц., Байк. і Некр., Федар. 4, Пятк. 2, Мал., ТС, Кліх, Вруб., Сл. ПЗБ, Вушац. сл.; палес., віл., рас., талач., мсцісл., касцюк., ЛА, 5), ‘сполах, непакой’ (Некр. і Байк.), ‘замяшанне, перапалох’ (Ласт.), ‘небяспечнае становішча’, ‘сігнал, які апавяшчае аб ім’ (ТСБМ, Шат.), трыво́жыць ‘прыходзіць у стан непакою’, ‘парушаць спакой, турбаваць’, ‘раздражняць, разыгрываць’ (ТСБМ, Бяльк., Байк. і Некр., ТС, Юрч. Сін.; паўсюдна, ЛА, 3), трывожны (лоеў., ЛА, 2), трыво́жыцца (ТС), ст.-бел. трвога ‘трывога’ (1538 г.), ‘неспакой, бунт; клопат, турбота’, тривога, тревога, трывога ‘тс’ (1574 г., ГСБМ). Укр. триво́га, трево́га, рус. трево́га ‘трывога’, ст.-польск., польск. trwoga ‘стан, адчуванне неспакою’, ‘спалох, страх, боязь’, ‘спрэчка, звада’, ‘хваляванні, небяспека’, каш. trvoga ‘няшчасце, бяда, бедства’, балг. тревога ‘тс’ (відаць, з рус. тревога). Прасл. *trъvoga, а ўлічваючы рускую форму, — *trьvoga. Этымалогія няпэўная: Фасмер (4, 97) звязвае з рус. отва́га; Борысь (646) дапускае ўтварэнне польск. trwoga ад прасл. *trъvati ‘трываць, цярпець’ з дапамогай суф. *‑oga; гэтаксама раней Брукнер (578), выводзячы лексему з дзеяслова trwać (гл. трываць). Сумненні адносна названых і іншых этымалогій гл. Фасмер, 4, 97.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)