нічу́ць

прыслоўе

станоўч. выш. найвыш.
нічу́ць - -

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

нічу́ць нареч. ниско́лько, ничу́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ниско́лько нареч. ніко́лькі; (ничуть) нічу́ць, ані́; (совсем) зусі́м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ничу́ть нареч. ані́; (нисколько) нічу́ць, ніко́лькі;

ничу́ть не быва́ло зусі́м не.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Нізва́ння ’ніколькі’ (Касп.), ні званьня ’зусім нічога, нічуць’ (Шат.). Скарочанае з выразу ні звання не засталося (пра абсалютнае знікненне), дзе званне ’назва, найменне’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гро́зьба, ‑ы, ж.

Разм. Абяцанне прычыніць каму‑н. непрыемнасці зло; запалохванне, пагроза. Будуць лаяць — няхай лаюць, Будуць біць — няхай і б’юць, — Тыя грозьбы не пужаюць І не кратаюць нічуць. Колас. Адбегшы, здалёк чую.. грозьбу: — Папомніш ты мяне, галетнік чортаў! Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

whit [wɪt] n. dated ка́пелька, ёта

not a whit/no whit нічу́ць, ніко́лькі, ані́, ні на ёту;

I don’t care a whit. Мне хоць бы што.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Нібына́мкі ’няважна, пляваць’ (Некр.). Паводле Карскага (2–3, 69), утворана пры дапамозе суфікса ‑кі, аднак зыходная аснова няясная: нібы нам?, параўн. нібы штоняважна, абыякава’, нам нібы што = нам усёроўна. Малаверагодная сувязь з польск. bynajmniej ’па меншай меры, ва ўсякім выпадку’, параўн. бынаймней, бынамней ’калі б, чуць-чуць; без патрэбы; чуць не’ (Нас.), якую, аднак, нельга не прыняць пад увагу, калі дапусціць пераробку канца слова як у няупамкі (гл.), тады з ⁺ж бынамнейнічуць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кро́пля, ‑і; Р мн. ‑пель; ж.

1. Маленькая круглая часцінка якой‑н. вадкасці; капля. Упалі першыя буйныя кроплі дажджу і, нібыта крупінкі жывога срэбра, задрыжалі і пакаціліся па дарожным пыле. Грахоўскі.

2. перан.; толькі адз., чаго. Самая малая колькасць чаго‑н. Я шчаслівы, што ўзяў для жыцця Хоць па кроплі малой ад цябе — Працавітасці шчырай тваёй, І сардэчнай любві, і спагады. Гілевіч.

•••

Да (апошняй) кроплі — усё без астатку (выпіць, расходаваць і пад.).

Да апошняй кроплі крыві — ахвяруючы ўсім, не шкадуючы жыцця (змагацца, біцца, абараняцца і пад.).

Кропля ў кроплю — абсалютна, поўнасцю (падобен, супадае і пад.).

Кропля ў моры — вельмі нязначная колькасць у параўнанні з чым‑н. вялікім.

Ні кроплінічуць, ніколькі.

Ні кроплі ў рот не браць гл. браць.

Як дзве кроплі вады — абсалютна, поўнасцю (падобны, супадае і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

mndest

I

1.

a мініма́льны

2.

adv мініма́льна

nicht im ~en — ніко́лькі

zum ~en — па ме́ншай ме́ры

II

(superl ад wnig i gerng)

1.

a мі- німа́льны, найме́ншы

nicht das Mndeste von etw. (D) versthen* — не мець аніцкага ўяўле́ння аб чым-н.

2.

adv мініма́льна

nicht im Mndesten — ніко́лькі, нічу́ць, ані́

zum Mndesten — са́мае ме́ншае, са́ма ме́ней

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)