ніхто́, ніко́га, ніко́му, ніко́га, нікі́м, ні аб кім; займ. адмоўны.
1. Ні адзін чалавек, ні адна жывая істота.
Н. не прыйшоў.
Н. не хацеў з ім сябраваць.
2. у знач. наз. ніхто́, толькі ў Н і Т, м. і ж. Пра чалавека, які не мае ніякага дачынення да каго-н.
Хто ён табе? — Ніхто.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ніхто́ (род., вин. ніко́га, дат. ніко́му, твор. нікі́м, предл. ні аб кі́м) мест. отриц. никто́;
н. не ве́даў — никто́ не знал;
ніко́га не было́ — никого́ не́ было;
ніко́му не вядо́мы — никому́ не изве́стный;
ні з кім не сустрака́ўся — ни с кем не встреча́лся;
н. і́ншы — никто́ ино́й (друго́й)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
ніхто́, ніко́га, ніко́му, ніко́га, нікі́м, ні аб кім, займ. адмоўны.
1. Ні адзін чалавек. Стаў клікаць Дубяга бацькоў і сям’ю. Кругом абышоў ён сялібу сваю. Ніхто не азваўся. Танк. Жыў некалі адзін пан, ды такі злосны, што бяда: ніхто не мог яму дагадзіць. Якімовіч. [Пятрусь] нікому не скардзіўся, ні на кога не наракаў і ні з кім не хацелася яму гаварыць. Крапіва. // у знач. вык. Ні адной душы. Радзівон Ксенафонтавіч застаецца адзін. Нікога побач. Шыловіч. [Мікуць:] — Дождж сабе ідзе, а я склею адзін... Нікога нідзе. Чорны.
2. у знач. наз. ніхто́, толькі ў Н і Т, м. і ж. Пра чалавека, які не мае ніякага дачынення да каго‑н. Хто ён табе? — Ніхто.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ніхто́ займ адмоўны níemand, kéiner;
ніхто́ з іх níemand únter íhnen, kéiner von íhnen;
ніхто́ іншы як ён kein ánderer als er
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Ніхто́ ’ніхто, ніводзін чалавек’ (Нас., Бяльк., Сл. ПЗБ, ТС), укр. ніхто́, рус. никто́, польск. nikt, арх. nikto, чэш. nikdo, славац. nikto, в.-луж. nichtó, н.-луж. nicht, славен. níkdo, серб.-харв. ни̏ко, макед. нико, балг. ни́кой. Прасл. *nikъto, спалучэнне адмоўя ni‑ і займенніка *kъto (гл. хто).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
хто-ніхто́, каго́-нікаго́, каму-нікаму́, каго-нікаго́, кім-нікі́м, (аб) кім-нікі́м, займ. неазнач.
Хто-н. з людзей; некаторыя людзі.
Х. выязджаў араць на зіму.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
хто-ніхто́, род. каго́-нікаго́ мест. неопр. ко́е-кто́, кой-кто́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
хто-ніхто́, каго-нікаго, каму-нікаму, каго-нікаго, кім-нікім, аб кім-нікім, займ. неазначальны.
Хто-небудзь з людзей; некаторыя людзі. Хто-ніхто выходзіў араць на зіму, сеяць жыта, капаць бульбу. Каваленка. Хто-ніхто з хлопцаў не саромеўся без запрашэння, без тостаў каштаваць пастаўленае на сталы пітво, але толькі ў тым пакоі, які адводзіўся для моладзі. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хто-ніхто́ займ díeser und jéner, írgendwér, máncher
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
аніхто́, аніко́га, М ані аб кім, займ. (разм.).
Зусім ніхто.
Праўды а. не абвергне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)