ни́тка ж.
1. (пряжа) ні́тка, -кі ж.;
2. (бусы) шнуро́к, -рка́ м.;
3. перен. (то, что расположено, вытянулось в виде длинной линии) ні́тка, -кі ж.;
ни́тка нефтепрово́да ні́тка нафтаправо́да;
◊
куда́ иго́лка, туда́ и ни́тка посл. куды́ іго́лка, туды́ і ні́тка;
вы́тянуть в ни́тку вы́цягнуць у шнур (у шнуро́к, у ні́тку);
вы́тянуться в ни́тку а) вы́цягнуць у шнур (у шнуро́к, у ні́тку); б) (исхудать) вы́цягнуцца ў ні́тку; в) (проявить усердие) вы́цягнуцца ў ні́тку;
на живу́ю ни́тку на жыву́ю ні́тку;
промо́кнуть до ни́тки прамо́кнуць да ні́ткі (да рубі́нкі, да ру́бчыка);
обобра́ть кого́-л. до ни́тки абабра́ць каго́-не́будзь да ні́ткі (да рубца́, да рубі́нкі);
ши́то бе́лыми ни́тками шы́та бе́лымі ні́ткамі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нитка
Том: 21, старонка: 10.
Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)
каните́льI (нитка) каніце́ль, -лі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Нітка ’прадзіва, нітка’ (Бяльк., Яруш.; мсцісл., Жыв. сл., Сл. ПЗБ, ТС), рэдка ніць ’тс’ (Яруш.), ніткі мн. ’прадзіва’ (Бесар.), параўн. укр. нить, ни́тка, рус. нить, ни́тка, польск. nić, nitka, чэш. nit, славац. niť, в.-луж. nić, nitka, н.-луж. niś, nitka, палаб. nait, славен. nit, nȋtka, серб.-харв. ни̏т, макед. дыял. нитка. Да прасл. *nitь, роднаснае літ. nýtis ’аснова’; усё ўзыходзіць да і.-е. кораня nēi‑ ’прасці’, г. зн. ’прадзіва’ (Фасмер, 3, 76; Махэк₂, 399; Бязлай, 2, 224; Шустар-Шэўц, 13, 1001). Значэнне ’нізка’, параўн. нітка грыбоў (Сл. ПЗБ, Шатал.; Мат. Гом., ТС), хутчэй за ўсё вынік пераасэнсавання дээтымалагізаванай назвы нізка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
жэ́мчуг, -гу м. же́мчуг;
ні́тка ~гу — ни́тка же́мчуга
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шнуро́к, -рка́ м.
1. шнуро́к; верёвочка ж.;
2. (бусы) ни́тка ж., про́низь ж.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
намёткаI ж., портн.
1. (действие) фастрыгава́нне, -ння ср.; (петель) абкіда́нне, -ння ср.;
2. (нитка) фастры́га, -гі ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ні́тка ж.
1. в разн. знач. ни́тка, нить;
2. перен. нить; (реже) ни́тка;
◊ да (апо́шняй) ~кі — до (после́дней) ни́тки;
абабра́ць да ~кі — обобра́ть до ни́тки;
вы́цягнуцца ў ~ку — вы́тянуться в ни́тку;
на жыву́ю ~ку — на живу́ю ни́тку;
прамо́кнуць да ~кі — промо́кнуть до ни́тки;
прахо́дзіць чырво́най ~кай — проходи́ть кра́сной ни́тью;
сухо́й ~кі не застало́ся — сухо́й ни́тки не оста́лось;
шы́та бе́лымі ~камі — ши́то бе́лыми ни́тками;
куды́ іго́лка, туды́ і н. — посл. куда́ иго́лка, туда́ и ни́тка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
про́низь ж., уст.
1. (бисерина) па́церка, -кі ж.;
2. (нитка с бусами и т. п.) ні́зка, -кі ж., шнуро́к, -рка́ м.;
про́низь же́мчуга ні́зка (шнуро́к) жэ́мчугу, па́церкі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
выдёргиваться
1. (из отверстия) вышмо́ргвацца, выця́гвацца, выска́кваць, выпада́ць;
ни́тка выдёргивается из иглы́ ні́тка вышмо́ргваецца (выця́гваецца, выска́квае, выпада́е) з іго́лкі;
2. страд. вырыва́цца, выдзіра́цца; выскуба́цца; вышмо́ргвацца; выця́гвацца; см. выдёргивать.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)