недаве́рак, -рка, мн. -ркі, -ркаў, м. (разм.).
Той, хто не верыць у што-н.; недаверлівы чалавек.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
недаве́рак
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
недаве́рак |
недаве́ркі |
| Р. |
недаве́рка |
недаве́ркаў |
| Д. |
недаве́рку |
недаве́ркам |
| В. |
недаве́рка |
недаве́ркаў |
| Т. |
недаве́ркам |
недаве́ркамі |
| М. |
недаве́рку |
недаве́рках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
недаве́рак, -рка м.
1. рел. неве́рный; неве́рующий;
2. недове́рчивый челове́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
недаве́рак, ‑рка, м.
Разм. Той, хто не верыць у што‑н.; недаверлівы чалавек. Старэйшыя сачылі за пошукамі Сазонава, і кожны імкнуўся падтрымаць яго. Насмешнікаў або недаверкаў не было. Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Недаве́рак ’той, хто не верыць’ (Бяльк., ТСБМ): Niedawierki każuć, szto czerwiaka zubatocza niema na świeci (Пятк. 2), ’дысідэнт, не адной веры’ (Нас.), недавя́рак ’недаверлівы чалавек’ (Сцяц.), ’злыдзень, прахвост’ (дзярж., Нар. сл.), укр. недові́рок ’рэнегат; малаверны’, польск. niedowiarek ’няверны, ерэтык, адшчапенец; няверуючы, атэіст; малаверны чалавек’. Здаецца, што тут аб’ядналіся розныя па паходжанню словы; адны з іх утвораны ад не давяраць або з больш ранняга спалучэння не да веры (польск. nie do wiary) ’цяжка паверыць’, якія маглі з’явіцца самастойна ў кожнай з моў, іншыя запазычаны з польскай мовы, куды, як мяркуецца, трапілі з чэш. nedověrek ’ерэтык, адступнік’ (параўн. Урбаньчык, ZPSS, 1988, 457).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
недавя́рак, -рка м.
1. рел., см. недаве́рак 1;
2. уст. и́зверг, изуве́р
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
недавя́рак, ‑рка, м.
Разм.
1. Бязлітасны, жорсткі чалавек; ліхадзей. [Ласянё] яшчэ з тыдзень хадзіла. А потым і яго не стала. Таксама забілі, недавяркі. Ермаловіч.
2. Чалавек, які не верыць у бога; бязбожнік.
3. Тое, што і недаверак. Алік падсунуўся бліжэй да Лёнькі і папрасіў: — Раскажы гэтаму недавярку, як твой бацька позняй восенню пераплыў Дняпро са зброяй, з радыёстанцыяй. Шашкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Ка́львін ’свавольнік, вісус’ (Касп.). Бліжэйшы адпаведнік польск. (гл. першакрыніцу ў Карловіча, 2, 296) kalwin ’недаверак, бязбожнік*·, ад імя рэфарматара Кальвіна. Улічваючы, што ў любым выпадку слова з’яўляецца запазычаннем, нельга выключыць, што яно ўтворана ў польск. перыферыйным дыялекце. Спосаб утварэння (ад уласнага імя) даволі вядомы, параўн. лютар (з адмоўнай характарыстыкай) (Цыхун, вусн. паведамл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
неве́рный
1. (неправильный) няпра́вільны; (неточный) недакла́дны; (ошибочный, ложный) памылко́вы;
неве́рное реше́ние зада́чи няпра́вільнае (памылко́вае) рашэ́нне зада́чы;
неве́рный перево́д няпра́вільны (недакла́дны) перакла́д;
2. уст. (ненадёжный) ненадзе́йны, няпэ́ўны;
неве́рное де́ло ненадзе́йная (няпэ́ўная) спра́ва;
3. (нарушающий обязательства, супружескую верность, верность в любви) няве́рны, здра́длівы;
неве́рный челове́к няве́рны (здра́длівы) чалаве́к;
4. (неуверенный, нетвёрдый) няцвёрды; (колеблющийся) хі́сткі;
неве́рная похо́дка няцвёрдая пахо́дка;
неве́рная рука́ няцвёрдая рука́;
5. (о слухе, зрении и т. п.) няве́рны; фальшы́вы;
неве́рная но́та фальшы́вая но́та;
неве́рный слух няве́рны слых;
неве́рный глаз няве́рнае во́ка;
6. сущ., уст. няве́рны, -нага м.; недаве́рак, -рка м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)