небыліцы

т. 11, с. 263

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

небылі́ца

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. небылі́ца небылі́цы
Р. небылі́цы небылі́ц
Д. небылі́цы небылі́цам
В. небылі́цу небылі́цы
Т. небылі́цай
небылі́цаю		 небылі́цамі
М. небылі́цы небылі́цах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

небылі́ца, -ы, мн. -ы, -лі́ц, ж.

1. Выдумка, ілжывае паведамленне, хлусня.

Разносіць небыліцы.

2. Від жартаўлівых твораў вуснай народнай славеснасці; казка.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

павыдумля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; зак., што (разм.).

1. Вынайсці, прыдумаць вялікую колькасць чаго-н.

П. разнастайныя прыборы.

2. і без дап. Нахлусіць многае пра каго-, што-н.

Павыдумлялі розныя небыліцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

быль, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.

1. Тое, што сапраўды было, адбывалася, у адрозненне ад небыліцы.

Пераплялася б. з небыліцай.

2. Апавяданне аб праўдзівым здарэнні.

Б. перадаецца з пакалення ў пакаленне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Не́будзь ’зло; хвароба’ (Ян.). З не і быць, параўн. небулі́ца (= *небыліцы) ’небыццё’ (ТС), хутчэй за ўсё табуізаваны выраз для паняцця ’смерць’, параўн. не́мач ’хвароба’, не́жыць ’тс’, небы́т ’смерць’ і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

yarn [jɑ:n] n.

1. пра́жа; ні́тка

2. infml (до́ўгі) раска́з; вы́думка, анекдо́т; ба́йка;

spin a yarn раска́зваць ба́йкі, пле́сці небылі́цы

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

юро́дзівы, ‑ая, ‑ае.

1. Дурнаваты, блізкі да вар’яцтва. Юродзівы хлопец.

2. у знач. наз. юро́дзівы, ‑ага, м. У веруючых, рэлігійных людзей — вар’ят, які валодае дарам прадказання. Распаўсюджвалі розныя небыліцы багамольцы, юродзівыя, а ў першую чаргу духавенства. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Räubergeschichte

f -, -en

1) ка́зкі [раска́зы] пра разбо́йнікаў

2) pl абы-што́, небылі́цы

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

небылі́ца ж фалькл, тс перан éine erfúndene Geschíchte, Märchen n -s, -;

раска́зваць каму-н небылі́цы j-m éinen Bären áufbinden*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)