напі́цца, -п’ю́ся, -п’е́шся, -п’е́цца; -п’ёмся, -п’яце́ся, -п’ю́цца; напі́ўся, -піла́ся, -ло́ся; напі́ся; зак.
1. чаго і без дап. Выпіць чаго-н., каб наталіць смагу; папіць.
Н. вады.
2. Дайсці да стану ап’янення.
Н. на вяселлі.
3. перан., чаго і без дап. Насыціцца, прасякнуцца чым-н.
◊
Напіцца (насмактацца) крыві чыёй (разм., неадабр.) — памучыць каго-н., паздзекавацца з каго-н.
|| незак. напіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
напі́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
нап’ю́ся |
нап’ё́мся |
| 2-я ас. |
нап’е́шся |
нап’яце́ся |
| 3-я ас. |
нап’е́цца |
нап’ю́цца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
напі́ўся |
напілі́ся |
| ж. |
напіла́ся |
| н. |
напіла́ся
напіло́ся |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
напі́ся |
напі́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
напі́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
напі́цца сов., в разн. знач. напи́ться;
н. вады́ — напи́ться воды́;
н. да непрыто́мнасці — напи́ться до поте́ри созна́ния
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
напі́цца, ‑п’юся, ‑п’ешся, ‑п’ецца; ‑п’ёмся, ‑п’яцеся; пр. напіўся, ‑пілася, ‑пілося; заг. напіся; зак.
1. чаго і без дап. Выпіць чаго‑н., каб наталіць смагу; папіць. Напіцца чаю. □ Падмацаваўшыся, Сцёпка напіўся ў рэчцы вады. Колас. — Добра, — сказала жанчына, выслухаўшы Любу. — Дай мне напіцца. Чорны.
2. Дайсці да стану ап’янення. Ніяк не мог [Нічыпар] успомніць, з якой прычыны ўчора напіўся. Асіпенка.
3. перан.; чаго і без дап. Насыціцца, прасякнуцца чым‑н. Нават паветра змянілася ў сяле: напілося густога смалістага паху. Васілевіч.
•••
Напіцца (насмактацца) крыві чыёй — памучыць каго‑н., паздзекавацца з каго‑н.
Хоць вады напіся — пра вельмі прыгожы твар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
насмакта́цца, -макчу́ся, -мо́кчашся, -мо́кчацца; -макчы́ся; зак.
1. Смокчучы, напіцца чаго-н., уволю пасмактаць.
Н. соку.
2. перан. Уволю накурыцца (разм.).
3. перан. Напіцца п’яным (разм., груб.).
|| незак. насмо́ктвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
напи́ться сов. напі́цца, мног. панапіва́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наспіртава́цца, -ту́юся, -ту́ешся, -ту́ецца; -ту́йся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Насыціцца спіртам.
2. перан. Напіцца п’яным (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нахлябта́цца, -лябчу́ся, -ле́бчашся, -ле́бчацца; -лябчы́ся; зак. (разм.).
1. Уволю пахлябтаць.
2. Напіцца гарэлкі, віна (груб.).
Нахлябтаўся, што сцежкі не бачыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
панапіва́цца, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -а́ецца; -а́емся, -а́ецеся, -а́юцца; зак.
Напіцца — пра ўсіх, многіх.
Дзеці панапіваліся малака.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)