напе́рціся
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
напру́ся |
напро́мся |
| 2-я ас. |
напрэ́шся |
напраце́ся |
| 3-я ас. |
напрэ́цца |
напру́цца |
| Прошлы час |
| м. |
напё́рся |
напе́рліся |
| ж. |
напе́рлася |
| н. |
напе́рлася |
| Загадны лад |
| 2-я ас. |
напры́ся |
напры́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
| прош. час |
напё́ршыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
напе́рціся сов., прост.
1. (скопиться) напере́ться;
у ха́ту ~рлася мно́га людзе́й — в избу́ напёрлось мно́го люде́й;
2. напере́ться, нало́паться;
н. ка́шы — напере́ться (нало́паться) ка́ши
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
напе́рціся, ‑пруся, ‑прэшся, ‑прэцца; ‑промся, ‑працеся; пр. напёрся, ‑перлася; заг. напрыся; зак.
Разм.
1. Стоўпіцца ў адным месцы ў вялікай колькасці. У клуб наперлася народу.
2. Ідучы, едучы, наткнуцца на каго‑, што‑н. Наперціся на пень.
3. Груб. Наесціся многа, уволю.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напіра́цца, ‑аецца.
Незак. да наперціся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напере́ть сов.
1. напе́рці; наці́снуць;
2. (набиться, скопиться) прост. напе́рціся, набі́цца;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
напіра́цца несов., прост.
1. (скопляться) напира́ться;
2. напира́ться;
1, 2 см. напе́рціся
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
напере́ться прост.
1. наткну́цца; натра́піць;
2. (наесться вдоволь) вульг. напе́рціся, нажра́цца, нажэ́рціся.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Напор ’упартасць’ (Нас.), напора ’ўпарты’ (Бяльк.). Да напіра́цца ’ўпарта дзейнічаць з мэтай ажыццяўлення свайго жадання, настойваць’ (Нас.), параўн. вупар ’упарты чалавек’, усё да перці ’ціснуць, націскаць’, сюды таксама напорам ’націскам’ (чач., Мат. Гом.), напором ’гвалтам, сілком’ (ТС); іншая семантыка ў напор ’прыпар, напружаная пара’ (ТС), напорны ’напружаны’ (Жд. 2), параўн. наперці ’наваліцца’, наперціся ’напружыцца’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)