Verbum

анлайнавы слоўнік

назбіра́цца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
	адз.	мн.
1-я ас.	-	-
2-я ас.	-	-
3-я ас.	назбіра́ецца	назбіра́юцца
Прошлы час
м.	назбіра́ўся	назбіра́ліся
ж.	назбіра́лася
н.	назбіра́лася

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

назбіра́цца сов., разг.

1. (сойтись, съехаться) собра́ться, скопи́ться;

на пло́шчы ~ра́лася мно́га людзе́й — на пло́щади собра́лось (скопи́лось) мно́го люде́й;

2. (о каких-л. предметах) собра́ться, скопи́ться;

3. (о деньгах, средствах) собра́ться, накопи́ться, скопи́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

назбіра́цца, ‑аецца; зак.

Разм.

1. Сысціся, з’ехацца, сабрацца ў адным месцы. Ніхто і не спадзяваўся, што .. будзе так урачыста і што столькі назбіраецца гасцей. Чорны.

2. Сабрацца, сканцэнтравацца ў нейкай колькасці (аб прадметах). За два тыдні .. у шэрай папцы назбіралася багата паперак. Асіпенка. // Паступова назапасіцца, накапіцца (пра веды, вопыт і пад., а таксама пра пачуцці, узаемаадносіны і пад.). Андрэй упершыню падумаў, што нядрэнна было б паступіць у вячэрні аўтатэхнікум, каб прывесці ў парадак свае веды, якіх, як спадзяваўся Андрэй, назбіралася ў яго ўжо нямала. Шахавец. За вячэраю ўзгарэлася тое, што назбіралася за цэлы дзень. Трэслася Верамейчыкава хата ад лаянкі. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

назбіра́цца sich ánhäufeln (аб рэчах); sich ánsammeln (пра рэчы і людзей); sich versámmeln (пра людзей)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

накопи́ться назбіра́цца, сабра́цца; набра́цца; эк. накапі́цца; см. нака́пливаться¹;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Накага́ліцца ’назбірацца’ (ТС). Да кагал (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

адкла́сціся, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -кладзе́цца; зак.

1. Асесці, назбірацца.

Іл адклаўся за гады на дне возера.

2. Адтэрмінавацца, перанесціся на больш позні час.

Паездка за горад адклалася.

3. перан. Запасці ў памяць, душу і пад., адлюстравацца, захавацца.

Уражанні дзяцінства адклаліся ў сэрцы надоўга.

|| незак. адклада́цца, -а́ецца і адкла́двацца, -аецца.

|| наз. адклада́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Нашы́пкацца ’набіцца, назбірацца’ (Ян.). Экспрэсіўнае ўтварэнне, суадноснае з нашыцца ’тс’, гл. шыцца ’лезці’, параўн. шып ’маленькі чарвячок, што водзіцца ў рэчцы, які будуе вакол сябе хатку’ (Сл. ПЗБ) і шыцік ’тс’ (там жа).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

На́валач ’зброд’ (БРС), ’дрэнны, шкодны чужы чалавек’ (Сцяшк.), ’чужыя людзі, перасяленцы’ (стаўбц., З нар. сл.). Укр. на́волоч ’зброд’. Хутчэй за ўсё шляхам адваротнай дэрывацыі ад навалачы́цца ’напрыходзіць, назбірацца’, што ў сваю чаргу ад валачы́цца ’цягацца’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

läppern

vt хлёбаць, сёрбаць, паця́гваць

(sich) разм. назбіра́цца [накапі́цца] па дро́бязі

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)