мі́тра, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

Галаўны ўбор прадстаўнікоў вышэйшага духавенства і некаторых заслужаных святароў, які надзяваецца ў час набажэнства.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мі́тра

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. мі́тра мі́тры
Р. мі́тры мі́траў
Д. мі́тры мі́трам
В. мі́тру мі́тры
Т. мі́трай
мі́траю		 мі́трамі
М. мі́тры мі́трах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

мі́тра ж., церк. ми́тра

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мі́тра, ‑ы, ж.

Пазалочаны і аздоблены рэлігійнымі эмблемамі галаўны ўбор прадстаўнікоў вышэйшага духавенства ў праваслаўнай і каталіцкай царкве, які надзяваецца ў часе набажэнства.

[Ад грэч. mitra — галаўная павязка, дыядэма.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Мітра

т. 10, с. 476

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

мі́тра ж царк Mítra f -, -tren

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

мі́тра

(гр. mitra)

багата аздоблены галаўны ўбор, які надзяваецца ў час набажэнства прадстаўнікамі вышэйшага духавенства ў праваслаўнай і каталіцкай царкве.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Мі́тра ’галаўны ўбор вышэйшага духавенства’ (ТСБМ), ст.-бел. митра ’тс’ (пач. XVI ст.), ст.-рус. митра ’тс’, ’павязка’, ’галаўны ўбор’, ’карона’ — з с.-грэч. μίτρα ’павязка’, ’пояс’, ’чалма’ (Фасмер, Этюды, 126).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ми́тра церк. мі́тра, -ры ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Тыя́ра ‘галаўны ўбор старажытных усходніх цароў; мітра Рымскага Папы’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Ласт.). Праз ст.-рус., царк.-слав. тиара (з XI ст.) запазычана са ст.-грэч. τιάρα ‘галаўны ўбор персідскіх цароў, чалма’, куды трапіла з персідскай мовы (Фасмер, 4, 55; ЕСУМ, 5, 577; Голуб-Ліер, 462). Для беларускай назвы магчыма пасрэдніцтва лац. tiāra ‘мітра’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)