Verbum

анлайнавы слоўнік

му́т

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

	адз.
Н.	му́т
Р.	му́ту
Д.	му́ту
В.	му́т
Т.	му́там
М.	му́це

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Мут, му́та, мута́ ’каламута, асадак, іл’, ’блытаніна, блытанае тлумачэнне’ (Нас., Юрч., Янк. 3., Янк. БФ., Шат., Сл. ПЗБ, Растарг., Яшк., Сцяшк. Сл.; КЭС, лаг.), ’памутненне ў вачах’ (паст., Сл. ПЗБ). Рус. мут ’вір’, ’асадак’, му́та́ ’асадак’, ’непарадак’, польск. mąt ’замяшанне’, ’сутычка’, męt ’асадак’, ст.-славен. smota ’скандал’, суч. zmȏta ’памылка, недахоп’, mȍt ’асадак, гушча’. Прасл. mǫtъ, mǫta < mǫtiti > муці́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мут Іл з вадой; каламута; твань; гразь (Мсцісл. Юрч., Слаўг.). Тое ж муць (Рэч., Слаўг., Смален. Дабр.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

◎ По́мут ’каламутнасць’ (Нас.). Бязафіксны назоўнік ад памуціць ’зрабіць мутным’ (ТСБМ). Да мут (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Му́цвіца ’нізкае балоцістае месца’ (Прышч. дыс.), ст.-бел. мутвица ’тс’ прасл. ⁺mǫtvica. Да мут, муці́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Му́тлавіца, му́тлавыця ’вельмі брудная вада ў непраточнай сажалцы’ (Клім.). Да муці́ць > мут > ⁺му́тлавый ’мутны’. Параўн. таксама ўсх.-палес. му́тлаўка ’мутная вада’ (КЭС).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Мутва́ ’канаўка з вадой, азярына’ (нараўл., Яшк.). Да мут (гл.). Аб суфіксе ‑ва гл. Сцяцко, Афікс. наз., 202. Сюды ж мутвіца ’рыбалоўнае месца, заліў’ (Нас. АУ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Му́тнік ’пучок саломы, які прывязваецца да ніжняй падборы невада ці брадніка’ (паўн.-усх., КЭС), ’невад для лоўлі рыбы на вялікіх глыбінях’ (Паазер’е, Браім). Да мут (гл.): салома ці анучкі муцілі ваду, і каламута адганяла рыбу на шлях руху невада.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

АМО́Н,

у старажытнаегіпецкай міфалогіі бог сонца. Лічыўся апекуном г. Фівы. Амон разам з жонкай, багіняй неба Мут, і сынам, богам месяца Хансу, складалі т.зв. фіванскую трыяду. Амон уяўляўся ў выглядзе чалавека (часам з галавой барана) у кароне з двума высокімі пёрамі і сонечным дыскам; шанаваўся як мудры бог, нябесны заступнік, абаронца прыгнечаных.

т. 1, с. 320

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Му́тны ’нячысты, каламутны’, ’пацямнелы, затуманены’, ’зямліста-шэры, туманны’, ’недастаткова выразны, абгрунтаваны’, хойн. ’сумны’, хойн., калінк. ’брудны’ (ТСБМ, Яруш., Сл. ПЗБ; лаг., Жыв. сл.; гродз., КЭС). Укр. мутни́й, рус. му́тный, мутно́й, польск. mętny, луж. mutny, чэш., славац. mutný, славен. môtèn, серб.-харв. му́тан, макед. матен, балг. мътен. Прасл. mǫtъnъ. Да мут, муці́ць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)