мо́ра, -а, мн. -ы, -аў, н.

1. Частка акіяна: вялікая водная прастора з гаркаватасалёнай вадой, больш-менш адасобленая сушай або падводнымі падняццямі.

Чорнае м.

2. перан., каго-чаго. Вялікая колькасць, мноства каго-, чаго-н.

М. людзей.

М. слёз.

|| прым. марскі́, -а́я, -о́е (да 1 знач.).

М. флот.

○

Марская хвароба — хваравіты стан, выкліканы гайданкай.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

мо́ра ср., прям., перен. мо́ре;

вы́йсці ў м. — вы́йти в мо́ре;

залаці́стае м. пшані́цы — золоти́стое мо́ре пшени́цы;

○ адкры́тае м. — откры́тое мо́ре;

закры́тае м. — закры́тое мо́ре;

◊ м. слёз — мо́ре слёз;

жыццёвае м. — жите́йское мо́ре;

ка́пля ў мо́ры — ка́пля в мо́ре;

м. па кале́на — мо́ре по коле́но;

чака́ць каля́ м. паго́ды — ждать у мо́ря пого́ды;

са дна м. даста́ць — со дна мо́ря доста́ть;

м. крыві́ — мо́ре кро́ви;

за ~рам, за мара́мі — уст. за мо́рем, за моря́ми;

разліўно́е м. — разлива́нное мо́ре;

на то́е і шчупа́к у мо́ры, каб кара́сь не драма́ў — посл. на то и щу́ка в мо́ре, чтоб кара́сь не дрема́л;

за мо́рам цяля́ — паўрубля́, ды сто пераво́зу — посл. за́ морем телу́шка — полу́шка, да рубль перево́зу

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

мо́ра, ‑а, н.

1. Частка акіяна, больш-менш адасобленая сушай, з гаркавата-салёнай вадой. Чорнае мора. Балтыйскае мора. □ Над морам займаецца ясная раніца, і падаюць промні наўскос у ваду. А. Вольскі. Паўночнае мора сустрэла нас штормам. Панчанка. // Умоўная назва некаторых вялікіх азёр ці вялікіх штучных вадаёмаў. Аральскае мора. Мінскае мора.

2. перан. Вялікая прастора чаго‑н. Мора лясоў. □ Рэчкі, купіны, чароты, Мора траў і хмызняку. Колас. І зноў пачыналіся палі, далёка забягаючы жаўтаватым морам жытоў. Скрыган.

3. перан. Вялікая колькасць каго‑, чаго‑н. Мора людзей. Мора кветак. Мора слёз. Мора агню. □ Над морам людскіх галоў узлятае чырвоны сцяг. «Маладосць». / Аб адцягненых з’явах, прадметах, аб пачуццях. Цямней .. становяцца вочы твае, і душа мая тоне ў глыбокім моры іх ззяння. Бядуля.

•••

Адкрытае мора — мора, якое знаходзіцца ў агульным карыстанні ўсіх дзяржаў.

Закрытае мора — мора, усе берагі якога належаць адной дзяржаве.

Капля (кропля) у моры гл. капля.

Мора па калена — усё ніпачым, нічога не цяжка, нічога не страшна.

На дне мора знайсці гл. знайсці.

Чакаць з мора пагоды гл. чакаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мо́ра н

1. геагр See f -, -n, Meer n -es, -e;

уну́транае мо́ра Bínnenmeer n;

адкры́тае мо́ра hóhe [óffene] See;

вы́йсці ў мо́ра in Sée stéchen*, aufs Méer fáhren*;

за мо́рам in Übersee;

з-за мо́ра aus Übersee;

2. перан Méer n -es, -e;

мо́ра крыві́ ein Méer von Blut;

◊ кро́пля ў мо́ры ́≅ ein Trópfen auf den héißen Stein

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Мора, мо́рэ ’частка акіяна, вялікая прастора вады’, ’вялікая колькасць’ (ТСБМ, Яруш., Шат., Бяльк., Бес., ТС), стол. ’заліты вадою луг’ (Нар. лекс.). Укр. море, рус. море ’мора’, ’возера’, польск. morze, н.-, в.-луж. mor jo, чэш. moře, славац. more, славен. morjȇ, серб.-харв. мо̏рје, макед. море, балг. море́, ст.-слав. море. Прасл. morje ’мора’. І.‑е. адпаведнікі: літ. mãrios, mãrės ’Куршскі заліў’, жамайцк. ’мора’, ’Балтыйскае мора’, ст.-прус. mary, лат. mare, mara ’заліў’, гоц. marei ’мора’, ірл. muir, лац. mare ’тс’, з іншай ступенню чаргавання: ст.-в.-ням. muor ’лужына, балота’, ст.-фрыз. mâr ’роў, ставок’, англ. marsh, новав.-ням. Marsch ’забалочаная нізіна’, хецк. ma(r)‑ marra ’балота’ (Фасмер, 2, 654–655 з л-рай). І.‑е. *mari ’мора, стаячая вада’, якое на слав. глебе пашырылася суфіксам ‑o‑, як ezero, pleso (Махэк₂, 374). Шпэхт (Dekl., 119) выводзіць і.-е. праформу *mor‑(u)‑ ’цёмны колер’, параўн. ст.-грэч. μόρυχοσ ’брудны, цемнаваты, змрочны’, каўказск. mere, merede, merevi ’вада, глыбіня, возера’, манг. mörö ’вялікая рака’ (Скок, 2, 456; Бязлай, 2, 195; Гамкрэлідзэ–Іваноў, 672–3, 943).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

А́мундсена мо́ра н Ámundsensee f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Балты́йскае мо́ра н Óstsee f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Ба́ранцава мо́ра н Bárentssee f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Ка́рскае мо́ра н Kárasee f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Ла́пцевых мо́ра н Láptewsee f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)