метала...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач. метал, металічны, напр.: металавыраб, металадабаўкі, металаёмістасць, металанарыхтоўчы, металапакрыццё, металаплавільны, металажалезабетон, металапапяровы, металапалімерны, металапластмаса, металацэмент, металашкло, металападобны, металакамбінат, металапрадукцыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

метала...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «метал», напрыклад: металаплавільны, металарэзны, металалом, металахімічны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хэ́ві-ме́тал

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. хэ́ві-ме́тал
Р. хэ́ві-ме́тала
Д. хэ́ві-ме́талу
В. хэ́ві-ме́тал
Т. хэ́ві-ме́талам
М. хэ́ві-ме́тале

Крыніцы: nazounik2008, piskunou2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Мета́л, мята́л, міта́л ’простае рэчыва або сплаў, якім уласцівы бляск, коўкасць, праводнасць цеплыні і электрычнасці’ (ТСБМ; бабр., Воўк-Лев.; драг., Жыв. сл.). Ст.-рус. металъ, метала (металя) ’тс’ (XVI ст.). Праз ням. Metall ці франц. métal з лац. metallum ’метал’, ’мінерал, выкапень’, ’руднік’, якое са ст.-грэч. μέταλλον ’руднік’ (Фасмер, 2, 609). Крукоўскі (Уплыў, 83) бел. лексему выводзіць з рус. мовы. Не выключана і пасрэдніцтва польск. мовы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

рафінава́нне н. спец. Raffinatión f -, Raffiníeren n -s (цукру); Raffiníerung f -, Féinen n -s, Réinigen n -s, Vergütung f - (метала)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

апа́льванне н.

1. Behéizung f -;

2. тэх. Glühen n -s; Brénnen n -s (цэглы і пад.); Rösten n -s, Kalziníeren n -s (метала)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

выпа́льванне н.

1. тэх. Glühen n -s; Brénnen n -s (напр. цэглы.); Rösten n -s; Kalziníeren n -s (метала);

2.

выпа́льванне па дрэ́ву Brandmaleréi f -, Hólzbrandmalerei f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

стано́к м. тэх. Wérkzeugmaschine f -, -n; Wérkbank f -, -bänke;

тка́цкі стано́к Wébstuhl;

лесапі́льны стано́к Hólzsägebank f;

друка́рскі стано́к Drúckerpresse f -, -n;

свідрава́льны стано́к Bóhrmaschine f;

така́рны стано́к Dréhmaschine f (для метала); Dréchselbank f (для дрэва)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

АРМІ́РАВАНЫЯ МАТЭРЫЯ́ЛЫ,

матэрыялы, узмоцненыя іншымі, больш трывалымі матэрыяламі. Найб. пашыраныя арміраваныя матэрыялы: жалезабетон (узмоцнены арматурай), матэрыялы на аснове металаў, керамікі, пластычных масаў, шкла (гл. Арміраванае шкло), арміраваныя ніткі, валакністыя кампазіцыйныя матэрыялы. З буд. матэрыялаў арміраваннем атрымліваюць арміраваныя буд. канструкцыі (гл. Армакаменныя канструкцыі, Армацэментавыя канструкцыі, Жалезабетонныя канструкцыі).

Металічныя арміраваныя матэрыялы бываюць: гарачатрывалыя (напр., нікель, хром, кобальт і іх сплавы, арміраваныя тугаплаўкімі валокнамі вальфраму, малібдэну, карбідаў, аксідаў і нітрыдаў); нізкатэмпературныя канструкцыйныя (алюміній, магній, тытан і іх сплавы, арміраваныя высокатрывалымі валокнамі сталі, бору, берылію, карбіду і двухаксіду крэмнію); са спец. фіз. ўласцівасцямі (электракантактныя матэрыялы на аснове серабра і медзі, арміраваныя валокнамі вальфраму). З метал. арміраваных матэрыялаў робяць пасудзіны ціску, абалонкі, элементы самалётаў і суднаў, дэталі машын і прылад. Керамічныя арміраваныя матэрыялы — матэрыялы на аснове аксідаў, нітрыдаў, барыдаў і інш. тугаплаўкіх злучэнняў, арміраваныя валокнамі вальфраму, малібдэну, сталі і ніобію, а таксама ніткападобнымі крышталямі аксідаў і карбідаў. Выкарыстоўваюцца як вогнетрывалыя і канструкцыйныя матэрыялы. Арміраваныя пластыкі (шклапластыкі, тэксталіт, вуглепласты, азбапластыкі, гетынакс, метала- і борапластыкі і інш.) маюць у сабе ў якасці ўмацавальнага напаўняльніка валакністыя матэрыялы — сечаныя валокны, жгуты, тканіны, паперу, драўляную шпону. Арміраваныя ніткі складаюцца з асяродкавых (каркасных) нітак (надаюць трываласць), абвітых інш. матэрыяламі (для вонкавага эфекту, гіграскапічнасці, паветрапранікальнасці і інш.).

т. 1, с. 495

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

top, ~u

I м.

вяршыня, пік (славы і да т.п.);

być na ~ie — быць на вяршыні (на піку);

należeć do ~u wykonawców rocka — належаць да лепшых выканаўцаў року;

na ~ie są grube swetry — у модзе тоўстыя світары

II м. тэх.

плаўка (метала)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)