Хваробы мачавых і жоўцевых шляхоў 1/236
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
мачавы́
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
мачавы́ |
мачава́я |
мачаво́е |
мачавы́я |
| Р. |
мачаво́га |
мачаво́й
мачаво́е |
мачаво́га |
мачавы́х |
| Д. |
мачаво́му |
мачаво́й |
мачаво́му |
мачавы́м |
| В. |
мачавы́ (неадуш.)
мачаво́га (адуш.) |
мачаву́ю |
мачаво́е |
мачавы́я (неадуш.)
мачавы́х (адуш.) |
| Т. |
мачавы́м |
мачаво́й
мачаво́ю |
мачавы́м |
мачавы́мі |
| М. |
мачавы́м |
мачаво́й |
мачавы́м |
мачавы́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
сало́л, ‑у, м.
Лекавае рэчыва (злучэнне саліцылавай кіслаты з фенолам), якое выкарыстоўваецца як дэзінфіцыруючы сродак пры захворваннях кішэчніка і мачавых шляхоў.
[Ад слоў salicyl і phenol.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
андрало́гія
(ад андра- + -логія)
раздзел уралогіі, які вывучае хваробы мужчынскіх мачавых і палавых органаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
більгарцыёз
(ад ням. T. Bilharz = прозвішча ням. урача 19 ст.)
захворванне мачавых шляхоў і кішэчніка, выкліканае глістамі трэматодамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
сало́л
[ад сал(іцылавая кіслата) + (фен)ол]
злучэнне саліцылавай кіслаты з фенолам, якое выкарыстоўваецца як сродак для дэзінфекцыі пры захворваннях кішэчніка і мачавых шляхоў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
БЯРО́ЗАЎСКІЯ МІНЕРА́ЛЬНЫЯ ВО́ДЫ,
бальнеалагічны курорт на Украіне. За 25 км на З ад г. Харкаў. Клімат умерана кантынентальны, з мяккай зімой, цёплым, сухім летам, вял. колькасцю сонечных дзён. Крамяністыя гідракарбанатныя кальцыева-натрыева-магніевыя воды (мінералізацыя 0,76 г/л), вядомыя з 1862, выкарыстоўваюць на пітное лячэнне хвароб страўніка, кішэчніка, печані і жоўцевых шляхоў, мачавых шляхоў, парушэнняў абмену рэчываў.
т. 3, с. 412
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
КУТЫ́КУЛА
(ад лац. cuticula скурка),
1) у жывёл — шчыльнае няклетачнае ўтварэнне на паверхні клетак эпітэліяльнай тканкі. У беспазваночных К. — вытворнае клетак аднаслойнага покрыўнага эпітэлію; выконвае пераважна ахоўную і апорную функцыі. Можа цвярдзець (напр., у членістаногіх), таму на працягу росту арганізма час ад часу скідаецца (гл. Лінька). Складаецца з хіціну, які разам з мінер. рэчывамі і бялкамі надае мех. трываласць, і ліпідаў, што спрыяюць яе воданепранікальнасці. У пазваночных К. — сукупнасць мікраварсінак на паверхні эпітэліяльных клетак, што высцілаюць унутр. органы (напр., кішэчнік, ч. мачавых канальцаў нырак і інш.). Удзельнічае ў функцыянаванні органа. 2)У раслін — слой тлушчавага рэчыва (кутыну), што пакрывае суцэльнай плеўкай паверхню надземных (пераважна лісця, сцёблаў, некат. пладоў) органаў многіх раслін. Малапранікальная для водных раствораў, газаў, патагенных арганізмаў. Будова К. вызначае ахоўныя ўласцівасці эпідэрмы і залежыць ад умоў асяроддзя і ўзросту расліны Напр., гладкая і бліскучая К. лісця трапічных раслін ахоўвае іх ад празмернага выпарэння вады і перагрэву. Моцная К — характэрная прыкмета ксерафітаў.
т. 9, с. 60
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)