мацярду́шка

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. мацярду́шка
Р. мацярду́шкі
Д. мацярду́шцы
В. мацярду́шку
Т. мацярду́шкай
мацярду́шкаю
М. мацярду́шцы

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

мацярду́шка ж., бот. души́ца

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мацярду́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.

Травяністая лугавая расліна сямейства губакветных з вельмі дробнымі пахучымі лілова-ружовымі кветкамі, сабранымі ў суквецце.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Мацярдушка 7/107

- » - звычайная 7/107 (іл.)

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

мацярдушка

т. 10, с. 232

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Мацярду́шка ’расліна Origanum vulgare L.’ (вільн., гродз., брэсц., маг., Кіс.; Маш.); ’маяран садовы, Majorana hortensis Moench.’ (гродз., маг., Кіс.), ’падбел звычайны, Tussilago farfara L.’ (гродз., Сцяшк.). Назва гэтых раслін перанесена з назвы набору (Thymus serpyllum L.) ⁺мацерына душа (параўн. укр. материнка, материна душка, рус. маткина душа, ст.-польск. macierza duszka, польск. macierduszka, чэш. mateřídouška, ст.-чэш. mateřie dúška, славац. materina dúška, славен. máterna dúšica, серб.-харв. ма́јкина (ма̏терина) ду̀шица, балг. ма̀щер(и)ка — усе яны з’яўляюцца перакладам лац. Matris animula, пададзенага біскупам Ісідорам Севільскім (VI–VII стст.) у кнізе «Origines», які выкарыстаў сюжэт антычнай легенды, у якой расказваецца аб тым, як дзеці-сіроты старанна прыходзілі да матчынай магілы, маці іх стала шкада, і яе душа вярнулася з неба і пасялілася ў дробналістай красцы з прыгожым пахам. Дзеці адразу пазналі душу сваёй маці і назвалі краску мацярдушкай (Махэк₂, 355). Са словазлучэння мацерына душа ў слав. мовах утварыліся намінацыі накшталт бел. мацярынка, мацярыца, польск. macierzanka, чэш. mateřenka і да т. п. (гл. таксама Фасмер, 2, 582; БЕР, 3, 700–701; Махэк, Jména, 202; Урбуціс, Baltistica, 15, 155).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

мацяру́шка мацярду́шка ж. бат. Dost m -(e)s, -e, Dstkraut n -(e)s

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

душы́ца ж., см. мацярду́шка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пчалалю́б

‘лекавая расліна мацярдушка

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. пчалалю́б
Р. пчалалю́ба
Д. пчалалю́бу
В. пчалалю́б
Т. пчалалю́бам
М. пчалалю́бе

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

души́ца бот. мацярду́шка, -кі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)