лі́хія
(н.-лац. lichia)
рыба.сям. стаўрыдавых, пашыраная ў Атлантычным і Індыйскім акіянах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ліхі́
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
ліхі́ |
ліха́я |
ліхо́е |
ліхі́я |
| Р. |
ліхо́га |
ліхо́й
ліхо́е |
ліхо́га |
ліхі́х |
| Д. |
ліхо́му |
ліхо́й |
ліхо́му |
ліхі́м |
| В. |
ліхі́ (неадуш.)
ліхо́га (адуш.) |
ліху́ю |
ліхо́е |
ліхі́я (неадуш.)
ліхі́х (адуш.) |
| Т. |
ліхі́м |
ліхо́й
ліхо́ю |
ліхі́м |
ліхі́мі |
| М. |
ліхі́м |
ліхо́й |
ліхі́м |
ліхі́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
а́йсберг, ‑а, м.
Плывучая ледзяная гара, абломак ледавіка. І вось ужо адкрытая прастора, Там-сям, як лебедзь, айсберг праплыве. Звонак. Праз чорныя ночы, між айсбергаў хмурых Плылі яны [караблі] ў далі ў ліхія марозы. Броўка.
[Англ. iceberg з сканд.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парабава́ць, ‑бую, ‑буеш, ‑буе; зак., каго-што.
Абрабаваць усіх, многіх або ўсё, многае. Раману з сынам, Маркам, не дазволіў уцячы пан. Даў стрэльбу і загадаў застацца ў пустой вёсцы, каб не парабавалі сялянскага набытку ліхія людзі. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прад, прыназ. з Т звычайна ў мове паэзіі.
Тое, што і перад. Хлапцы памыліся рупліва, І ўсе з дарэктарам пачціва Пасталі ў рад прад абразамі. Колас. Мінуліся ліхія зімы, Другія зоры прад вачыма, І па-другому б’ецца сэрца. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
evil2 [ˈi:vl] adj. злы, ліхі́;
the evil eye ліхі́я/благі́я во́чы
♦
the evil hour ліха́я гадзі́на;
the evil day чо́рны дзень;
the evil moment неспрыя́льны мо́мант
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
БЯСЕ́ДНЫЯ ПЕ́СНІ,
застольныя песні, творы нар. лірыкі, якія спявалі ў застоллі. Рэгіянальныя назвы: гасцявыя, кірмашовыя, банкетовыя, пірушачныя песні. Значная колькасць іх сярод дажынкавых, талочных, радзінных песень, таму паводле функцыянальнай прыкметы адрозніваюць бяседныя песні пазаабрадавыя, каляндарна-абрадавыя і сямейна-абрадавыя. Маюць велічальныя матывы, у якіх услаўляюцца багаты стол, шчодрыя гаспадары, жаданыя госці. Ідэалізаваная карціна дастатку адлюстроўвае мару селяніна. У бяседных песнях пераважаюць сямейна-бытавыя матывы: нешчаслівае замужжа, жорсткі муж, лютая свякроў, ліхія суседзі і інш.
І.К.Цішчанка.
т. 3, с. 417
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
аблы́таць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Апавіць, абвязаць, абматаць што‑н. вяроўкай, дротам і пад. [Ніне] здавалася, што калючы дрот аблытаў, апутаў, як павуцінне, увесь горад. Мележ.
2. перан. Пазбавіць каго‑н. свабоды дзеянняў; падпарадкаваць сабе. Лазун хацеў бы валодаць усёй вёскай, трымаць яе ў сваіх руках, аблытаць павуцінай даўгоў, зрабіць залежнай ад сябе. Хромчанка.
3. перан. Збіць з толку, увесці ў зман. [Мелех:] Аблыталі мяне ліхія людзі, і я вялік грэх мог на душу ўзяць. Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ліхі́
1. злой, недо́брый, лихо́й;
л. чалаве́к — злой (недо́брый) челове́к;
ліхі́я ду́мкі — злы́е (недо́брые, лихи́е) мы́сли;
2. обл. плохо́й, худо́й;
л. кажу́х — плохо́й (худо́й) тулу́п;
◊ ліха́я до́ля — лиха́я (зла́я) до́ля;
ліха́я часі́на (гадзі́на) — лиха́я годи́на;
гадзі́ць як ліхо́й скуле́ — угожда́ть вопреки́ жела́нию
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
превра́тность ж.
1. (изменчивость) зме́нлівасць, -ці ж.; (непостоянство) няста́ласць, -ці ж.;
превра́тность судьбы́ зме́нлівасць ле́су;
2. (искажённость) скажо́насць, -ці ж.; (неправильность) няпра́вільнасць, -ці ж.; (ошибочность) памылко́васць, -ці ж.;
превра́тность толкова́ния няпра́вільнасць (скажо́насць, памылко́васць) тлумачэ́ння; см. превра́тный;
3. чаще мн. (злоключения) няго́ды, -го́д, ед. няго́да, -ды ж.; ліхі́я прыго́ды; (несчастье) няшча́сце, -ця ср.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)