лі́таваць, -тую, -туеш, -туе; -туй; незак., каго.
Берагчы каго-н.; шкадаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лі́таваць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
лі́тую |
лі́туем |
| 2-я ас. |
лі́туеш |
лі́туеце |
| 3-я ас. |
лі́туе |
лі́туюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
лі́таваў |
лі́тавалі |
| ж. |
лі́тавала |
| н. |
лі́тавала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
лі́туй |
лі́туйце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
лі́туючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
літава́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
літу́ю |
літу́ем |
| 2-я ас. |
літу́еш |
літу́еце |
| 3-я ас. |
літу́е |
літу́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
літава́ў |
літава́лі |
| ж. |
літава́ла |
| н. |
літава́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
літу́й |
літу́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
літу́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
літава́ць несов., уст., см. пая́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лі́таваць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак., каго.
Берагчы каго‑н.: шкадаваць. Хіба ж праўда, што не варта Пець аб працы, барацьбе, Пра людзей жывых, упартых, Што не літуюць сябе? Ліхадзіеўскі.
літава́ць, ‑ту́ю, ‑ту́еш, ‑ту́е; незак., што.
Уст. Паяць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лі́таваць высок. schónen vt; bemítleiden vt, Mítleid háben (каго-н. mit D)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
літава́ць
(польск. litować, ад с.-в.-ням. loeten)
уст. паяць.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Лі́таваць ’берагчы каго-небудзь, шкадаваць’ (ТСБМ), літава́ць ’тс’ (Нас., Гарэц.), літава́цца ’літасцівіцца’ (Нас.), літоваць ’ныць, моцна балець’ (ТС), ст.-бел. литовати ’шкадаваць, берагчы’, запазычана са ст.-польск. litować ’праяўляць спачуванне, літасць’ < ст.-польск. lutować < паўн.-прасл. ljutovati ’злавацца, шалець’ < ljutъ ’люты’ (Слаўскі, 4, 305; Булыка, Лекс. запазыч., 133). Да лю́ты (гл.). Махэк₂ (337) родніць чэш. litovati ’шкадаваць’ з ням. leid.
Літава́ць ’паяць, плавіць’ (ТСБМ, Нас., Гарэц.), літава́цца ’плавіцца’ (Нас.). З польск. litować, lutować ’паяць’, якое з с.-в.-ням. loeten, ням. löten < Lot ’сплаў металу’ < с.-в.-ням. lōt ’тс’ (Слаўскі, 4, 390). Сюды ж літоўшчык ’ліцейшчык, паяльшчык’ (Нас.). Неабгрунтавана Карскі (Белорусы, 1, 137), які суадносіць з літ. litúoti ’паяць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
solder [ˈsəʊldə] v. пая́ць, прыпа́йваць; літава́ць, прыліто́ўваць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
пая́ть несов. пая́ць, уст. літава́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)