лятучыя мышы

т. 9, с. 432

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

лятучыя рыбы

т. 9, с. 432

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ляту́чы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ляту́чы ляту́чая ляту́чае ляту́чыя
Р. ляту́чага ляту́чай
ляту́чае		 ляту́чага ляту́чых
Д. ляту́чаму ляту́чай ляту́чаму ляту́чым
В. ляту́чы (неадуш.) ляту́чую ляту́чае ляту́чыя (неадуш.)
Т. ляту́чым ляту́чай
ляту́чаю		 ляту́чым ляту́чымі
М. ляту́чым ляту́чай ляту́чым ляту́чых

Крыніцы: krapivabr2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

рукакры́лыя, -ых, адз. -ае, -ага, н. (спец.).

Атрад млекакормячых з прыстасаванымі для палёту пярэднімі канечнасцямі (лятучыя мышы і крыланы).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ляту́чы, -ая, -ае.

1. Здольны лятаць, насіцца ў паветры.

Лятучыя воблакі.

Лятучае насенне.

2. Здольны хутка перамяшчацца з месца на месца.

Л. атрад.

3. спец. Які хутка выпараецца, хутка праходзіць.

Лятучыя кіслоты.

Л. вірус.

4. перан. Які праводзіцца тэрмінова і хутка.

Л. сход.

Л. рэйд.

|| наз. ляту́часць, -і, ж. (да 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рукакры́лыя, ‑ых.

Атрад млекакормячых жывёл з прыстасаванымі для працяглага палёту пярэднімі канечнасцямі, да якога адносяцца лятучыя мышы, крыланы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ф’юмінгава́ць

‘выцягваць лятучыя рэчывы з расплаўленых шлакаў (ф'юмінгаваць што-небудзь)’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. ф’юмінгу́ю ф’юмінгу́ем
2-я ас. ф’юмінгу́еш ф’юмінгу́еце
3-я ас. ф’юмінгу́е ф’юмінгу́юць
Прошлы час
м. ф’юмінгава́ў ф’юмінгава́лі
ж. ф’юмінгава́ла
н. ф’юмінгава́ла
Загадны лад
2-я ас. ф’юмінгу́й ф’юмінгу́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час ф’юмінгу́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ляту́чы, ‑ая, ‑ае.

1. Які лятае, носіцца ў паветры. Лятучыя воблакі. // Здольны лятаць, насіцца ў паветры. Лятучае насенне. Лятучыя пяскі. □ Там-сям серабрылася ў паветры лятучае павуцінне. Караткевіч. // перан. Здольны хутка перамяшчацца з месца на месца, мяняць месца. Лятучы партызанскі атрад.

2. перан. Які хутка праходзіць, кароткачасовы (пра час, з’яву і пад.). Хай час пралятае лятучы, Усмешка заўжды, як вясна. Зарыцкі. // Мімалётны, які хутка мяняецца, няўлоўны. У часе прыязнай гамонкі, Лятучых жартаў і прыкрае Ускочыў хлопчык з крыкам звонкім, Каханак Богутаў, Адась. Колас.

3. Які праводзіцца раптоўна і хутка (пра сходы, мітынгі і пад.). Лятучы рэйд. Лятучы мітынг.

4. Які раптоўна пачынаецца і хутка праходзіць (пра хваробы). Лятучая ліхаманка. Лятучы рэўматызм.

5. Спец. Які хутка выпараецца. Лятучы эфірны алей. Лятучыя кіслоты.

•••

Лятучая мыш — гл. мыш.

Лятучая пошта гл. пошта.

Лятучыя рыбы гл. рыба.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фітанцы́ды, ‑аў; адз. фітанцыд, ‑у, М ‑дзе, м.

Лятучыя рэчывы, якія ўтвараюцца пераважна вышэйшымі раслінамі і здольныя стрымліваць рост бактэрый, грыбоў і прасцейшых. Выдзяляючы своеасаблівыя пахкія рэчывы, названыя фітанцыдамі, дрэвы забіваюць вакол сябе шкодныя і для чалавека бактэрыі. Сачанка.

[Ад грэч. phytón — расліна і лац. caedo — забіваю.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дым, -у, мн. дымы́, -о́ў, м.

Лятучыя прадукты гарэння з дробнымі часцінкамі вугалю, што ўзнімаюцца ў паветра ў выглядзе цёмных клубоў.

Не бывае дыму без агню (з нар.).

◊

Пайсці з дымам (разм.) — марна прапасці.

Пускаць дым у вочы (разм.) — ствараць ілжывае ўражанне аб чым-н.

У дым (разм.) — вельмі моцна, да крайнасці напіцца, быць п’яным.

|| памянш. дымо́к, -мку́, м.

|| прым. дымавы́, -а́я, -о́е.

Дымавая заслона.

Дымавая шашка.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)