Ляпёшка1 ’перапечка, праснак, скавароднік’ (Нас., Бяльк.; в.-дзв., Сл. ПЗБ), ’няўдалая булка хлеба’ (Ян.). Рус.лепёшка ’блін’, ’аладка’, ’дранік’, ’пірог’, ’круглая буханка’. Да ляпі́ць (Міклашыч, 178; Праабражэнскі, 1, 448; Младэнаў, 273). Сюды ж звычайна адносяць і рус.ле́пех, лепехи́, бел.ляпёшка (прастамоўн.) і балг.ле́пешка ’каравячы памёт’, ’кізяк’ (Фасмер, 2, 484; БЕР, 3, 363). Бернекер (1, 701) дапускае роднаснасць з рус.лепе́нь ’акравак’, лепест. Буга (Rinkt., 1, 452) супастаўляе рус.лепёшка з літ.lepaĩšis ’праснак з бульбы і ячменнай мукі’, lepatur̃šis ’праснак’.
Ляпёшка2 ’ўдар далоняй па мякаці цела’, ляпёшку падняць (зʼесці) ’упасці задняй часткай цела’ (Нас.). Да ля́паць1 (гл.).
Ляпёшка ’лісічка, Cantharellus cibarius’ (воран., Сл. ПЗБ). Відазмененае ля́пушкі (гл.) паводле ляпёшка пад уплывам народнай этымалогіі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Pastílle
f -, -n ляпёшка, пігу́лка
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Tablétte
f -, -n табле́тка, пігу́лка, ляпёшка
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
пасціла́
(ад лац. pastillus = ляпёшка)
кандытарскі выраб, прыгатаваны збіваннем фруктова-ягаднага пюрэ з цукрам і яечнымі бялкамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Ву́хватнік ’ляпёшка, якую пякуць перад тым як саджаць хлеб у печ’ і ву́хвацень ’тс’ (КТС). Ад выхваціць (дыял.вухваціць) ’выхапіць’; параўн. іншую назву выхапень ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прасна́к, прасно́к, прасну́шка, прасня́к, прасны́к, прысне́к ’тоўсты блін з прэснага цеста’ (ТСБМ, Гарэц., Шат., Касп., Др.-Падб., Сцяшк. Сл., Сл. ПЗБ, Мат. Гом., Сл. Брэс.), ’ляпёшка з хлебнага цеста’ (Бяльк.). Больш падрабязна аб значэннях слова і іх лакалізацыі гл. Вештарт, Лекс. Палесся, 115. Слова мае агульнаславянскае распаўсюджанне: укр.прісня́к ’праснак, пірог з прэснага цеста’, рус.прасня́к, пресно́к ’прэсны хлеб, пірог, ляпёшка’, польск.przaśnik, przaśniak ’прэсны хлеб’, чэш.přesňak ’ляпёшка з няквашанага цеста’, серб.-харв.prèsnik, пре́снац, пре́сница ’прэсны хлеб; прэснае салодкае пячэнне’, славен.presnec ’сквашаны хлеб’, балг.пресни́к ’прэсны хлеб’, макед.праснег, преснец, пресник ’від пірага з падсушаных каржоў, складзеных адзін на адзін’. Суфіксальныя дэрываты ад *prьsnъ ’прэсны’ (гл. Вештарт, там жа). Параўн. таксама апрэспік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
cake[keɪk]n.
1. торт, піро́жнае; кекс; піро́г
2.ляпёшка
3. кава́лак, кава́лачак (мыла)
♦
cakes and ale весяло́сць, прые́мнасць;
you cannot have your cake and eat it too адзі́н піро́г не́льга з’е́сці дво́йчы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Вы́хвацень ’ляпёшка з хлебнага цеста’ (Вешт. дыс.); ’корж’ (Мат. Гом.), выхватка ’малы хлябок, спечаны на скаварадзе’ (Сцяшк.). Ад выхваціць. Параўн. у семантычных адносінах чэш.дыял.vychopeň, польск.wychopień ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тапе́шка ’тоўстая жанчына’ (Бяльк.). Няясна, параўн. рус.тапе́шка ’ляпёшка’, якое Фасмер (4, 19) выводзіць з *топежка (< *топи́ть, відаць, са значэннем ’растапляць, раствараць’, гл. тапіць2); магчыма, з таўпешка ад то́ўпіць ’набіваць, папаўняць’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ По́сых ’ежа з кавалкаў лечанага цеста’ (Мік.). Відаць, да сухі, сушыць (гл.), параўн. таксама славац.posuch ’ляпёшка з хлебнага цеста’. Цікавым з’яўляецца супрацьпастаўленне з патапцы ’страва з хлеба і малака’ (мазыр., З нар. сл.), што ад тапіць ’мачыць у вадкасці’.