Ле́йцы

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы

мн.
Н. Ле́йцы
Р. Ле́йцаў
Д. Ле́йцам
В. Ле́йцы
Т. Ле́йцамі
М. Ле́йцах

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ле́йцы

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы

мн.
Н. ле́йцы
Р. лейцаў
Д. лейцам
В. ле́йцы
Т. лейцамі
М. лейцах

Крыніцы: piskunou2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ле́йцы, -аў, адз. ляйчы́на, -ы і лейчына́, -ы́, ж.

Рамяні, вяроўкі для кіравання коньмі ў запрэжцы.

Выпусціць л. (таксама перан.: аслабіць сілу ўлады над кім-н.). Трымаць л. ў руках (таксама перан.: мець у сваіх руках уладу, кіраўніцтва).

◊

Ляйчына (лейчына) пад хвост папала каму-н. — аб неўраўнаважаных, капрызных паводзінах (разм.).

|| прым. ле́йцавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ле́йцы (ед. ляйчы́на ж.) во́жжи;

◊ узя́ць л. ў ру́кі — взять во́жжи в ру́ки;

папусці́ць л. — отпусти́ть во́жжи;

вы́пусціць л. з рук — вы́пустить во́жжи из рук;

трыма́ць л. ў рука́х — держа́ть во́жжи в рука́х

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ле́йцы, ‑аў; адз. ляйчына, ‑ы і лейчына, ‑ы, ж.

Вяроўкі, рамяні для кіравання коньмі ў запрэжцы. На высокім сядзенні, .. трымаючы туга нацягнутыя раменныя лейцы, сядзела маладая паненка. Колас. За мастом начальнік участка сагнаў нас з саней .. і хлыснуў лейчыной каня. Пташнікаў. Тузаючы за лейцы, бацька накіраваў Гнядва на дарогу. Васілёнак.

•••

Выпусціць лейцы з рук гл. выпусціць.

Ляйчына (лейчына) пад хвост папала (трапіла) каму — аб неапраўдана капрызных паводзінах.

Папусціць лейцы гл. папусціць.

Трымаць лейцы ў руках гл. трымаць.

Узяць лейцы ў рукі гл. узяць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ле́йцы мн Zügel pl;

нацягну́ць ле́йцы тс перан die Zügel stráffer ánziehen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ле́йцы

(польск. lejce, ад ням. Leitseil)

частка вупражы, вяроўкі або рамяні для кіравання запрэжаным канём.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Ле́йцы ’вяроўка ці раменны шнур для кіравання запрэжанымі коньмі’ (ТСБМ, Янк. I, Касп., Яруш., Бес., Гарэц., Сцяшк., Шат., Сл. паўн.-зах., ТС; лаг., мін., КЭС, Раст. Да хар.), полац. лейчына́ (Янк. II), міёр. лійчына́ (Нар. словатв.), ле́йчына ’тс’ (Сцяшк.), ст.-бел. лейцъ (леецъ) (XVI ст.). Праз польск. lejce запазычана з с.-в.-ням. leit‑seil, суч. ням. Leitseil ’тс’ < leiten ’кіраваць, весці’ + Seil ’вяроўка’ (Шат., 146; Слаўскі, 4, 122; Булыка, Запазыч., 187; Бел.-польск. ізал., 46).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ле́йка

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. ле́йка ле́йкі
Р. ле́йкі ле́ек
Д. ле́йцы ле́йкам
В. ле́йку ле́йкі
Т. ле́йкай
ле́йкаю		 ле́йкамі
М. ле́йцы ле́йках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

лейчына́

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. лейчына́ ле́йцы
Р. лейчыны́ ле́йцаў
Д. лейчыне́ ле́йцам
В. лейчыну́ ле́йцы
Т. лейчыно́й
лейчыно́ю		 ле́йцамі
М. лейчыне́ ле́йцах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)