Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
лату́нь, -і, ж.
Сплаў медзі з цынкам, волавам ці іншай прымессю.
Ліставая л.
|| прым.лату́невы, -ая, -ае ілату́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лату́ньж.лату́нь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лату́ньж.лату́нь, -ні ж., мо́сенж, -жу м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лату́нь, ‑і, ж.
Сплаў медзі з цынкам (іншы раз з прымессю волава, алюмінію, марганцу).
[Ням. Latun.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Латунь 5/286; 6/275, 292; 7/118; 11/97, 130
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
ЛАТУ́НЬ
(ням. Latun),
сплаў медзі з цынкам (ад 4 да 50%); найб. пашыраны з медных сплаваў. Вызначаецца добрымі мех. ўласцівасцямі, высокай каразійнай устойлівасцю, пластычнасцю, трываласцю.
З простых (двайных) Л. дадатковым легіраваннем алюмініем, волавам, жалезам, марганцам, нікелем і інш. элементамі атрымліваюць складаныя. Напр., алавяная Л. (адміралцейская, ці марская) мае 1—1,5% волава, устойлівая ў марской вадзе; алюмініевая Л. — 0,4—2,5% алюмінію, колерам нагадвае золата Выкарыстоўваюць у машына-, судна- і прыборабудаванні, для вырабу знакаў адрознення, маст. і ювелірных вырабаў.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
лату́ньж. Méssing n -(e)s
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
лату́нь
(ням. Latun)
сплаў медзі з цынкам, часам з прымессю волава, алюмінію, марганцу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Лату́нь ’сплаў медзі з цынкам’ (ТСБМ). Запазычана з рус. мовы, у якой у XVIII ст. з новав.-ням.Latûn або з с.-н.-ням.laton або з італ.lattone < latta ’бляха’ (Праабражэнскі, 1, 437; Фасмер, 2, 465; КЭСРЯ, 234). Расянен (Зб. Попе, 156) выводзіць рус.латунь з цюрк.*altuń.