Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ланм. (денежная и весовая единица) лан
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лан(денежная и весовая единица)лан, род. ла́на м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лан, ‑а; Рмн.лан; м.
1. Адзінка вымярэння масы ў Кітаі і Карэі.
2. Старая кітайская грашовая адзінка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ЛАН
(польск. łan ад ням. Lehn лён),
зямельная мера ў сярэдневяковай Еўропе, якая адпавядала поўнаму сял. надзелу, абкладзенаму павіннасцямі. У асобных краінах выкарыстоўваліся нац. назвы Л. (манс у Францыі, гайда ў Англіі, гуфа ў Германіі, бол у Даніі, гак у Інфлянтах і інш.). Напачатку Л. складаў тэр.сял. гаспадаркі не менш за 3 маргі. Пазней (у Польшчы з 13 ст.) адзінкай вымярэння была плошча зямлі, якая апрацоўвалася. Найб. былі пашыраны Л. фламандскі (16,7—17,5 га) і Л. франконскі (або тэўтонскі; 22,6—25,8 га). У 16 ст. ў ВКЛ пашырылася валока, якая паходзіла ад рыжскага Л., вядомага з 13 ст. (складаўся з 30 маргоў). Пасля падзелаў Рэчы Паспалітай 1772, 1793, 1795 Л. выкарыстоўваўся разам з новымі зямельнымі мерамі, у т. л. дзесяцінай, у Рас. імперыі.
Літ.:
Dunin-Wąsowicz A Pomiary gruntu w Koronie w XVI—XVIII wieku. Warszawa, 1994.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ланм.с.-г. Feld n -(e)s, -er; Flur f -, -en; Ácker m -s, -
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
лан
(ст.-польск. łan < чэш. lan, ад с.-в.-ням. lehen)
даўняя мера зямлі; валока.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Лан ’старажытная мера зямлі (ад 10 да 30 дзесяцін)’ (Гарб., Гарэц.), кобр. ’вялікае поле’ (Выг.), ’панскае поле’ (Бес.), ’поле’ (Федар. 1, КТС), ’мера зямлі ў тры валокі’ (Бяльк.). Ст.-бел.ланъ (з XIV ст.) ’мера зямлі’, укр.лан ’мера раллі да 30 дзесяцін’, ’поле, ніва’, рус.лан ’ніва’, ’участак поля’. Запазычана з польск.łan ’тс’ — пераважна (каля 17 га) у малапольскіх гаворках; чэш., славац.lȧn, ст.-чэш.lán, н.-луж., в.-луж.łan ’мера поля, зямлі’ — усе з с.-в.-ням.lehen, lein ’тс’ (параўн. лен ’спадчыннае зямельнае ўладанне ў эпоху феадалізму’) (Міклашыч, 160; Голуб-Копечны, 129; Праабражэнскі, 1, 433; Брукнер, 306; Фасмер, 2, 456; Слаўскі, 4, 457). Нельга прыняць меркаванне Бернекера (1, 689) і Бугі (РФВ, 71, 56) аб запазычанні і роднасці з лат.lāns ’пушча’, lāma ’лагчына’. Таксама наўрад ці слав.lanъ (?) з’яўляецца роднасным да ланита, як мяркуе Ягіч (AfslPh, 3, 751). Недакладна ў Юрэвіч–Яновіч (Зб. Крапіве, 291). С.-лац.laneus (Праабражэнскі, 1, 433; Карскі, Труды, 378) утворана са слав.lán/lan.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лан
1.Стар. Адзінка пазямельнай меры.
2. Вялікае поле ў адным участку (К. Буйла. Выбр. тв., 1954, 146).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Лан В. И. 4/582
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)