Verbum

анлайнавы слоўнік

ла́гер

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

	адз.	мн.
Н.	ла́гер	ла́геры
Р.	ла́гера	ла́гераў
Д.	ла́геру	ла́герам
В.	ла́гер	ла́геры
Т.	ла́герам	ла́герамі
М.	ла́геры	ла́герах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ла́гер, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Часовая стаянка, пасяленне, звычайна пад адкрытым небам, у палатках.

Турысцкі л.

Разбіць л.

2. Месца для ўтрымання вялікай колькасці ваеннапалонных ці зняволеных людзей.

Л. для ваеннапалонных.

3. Часовая стаянка войска ў палявых умовах, а таксама войска, размешчанае такім чынам; сталае месцазнаходжанне партызан, паўстанцаў.

4. перан. Грамадска-палітычная групоўка, кірунак.

Л. міру.

○

Піянерскі лагер — выхаваўча-аздараўленчая ўстанова для піянераў і школьнікаў у СССР.

|| прым. ла́герны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Л. збор.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ла́гер м., прям., перен. ла́герь;

вучэ́бны л. — уче́бный ла́герь;

стая́ць (размяшча́цца) ~рам — стоя́ть (располага́ться) ла́герем;

жыць у ~рах — жить в лагеря́х;

міжнаро́дны л. мі́ру — междунаро́дный ла́герь ми́ра;

○ піяне́рскі л. — пионе́рский ла́герь;

канцэнтрацы́йны л. — концентрацио́нный ла́герь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ла́гер, ‑а, м.

1. Часовая стаянка войска ў палявых умовах, а таксама войска, размешчанае такім чынам. Чуўся ціхі шум ротнае лагера ў ляску, ціха гулі галасы. Чорны. Калі Шутаў вярнуўся ў брыгадны лагер, было ўжо за поўнач. Мележ. // Сталае месцазнаходжанне партызан, паўстанцаў. Чорныя праталіны ля зямлянак партызанскага лагера курыліся парай. Лынькоў.

2. Часовае пасяленне, стаянка каго‑, чаго‑н. Лагер лесарубаў прачнуўся з усходам сонца. Машара. Пасялілі [Валерыя] у лагеры палатак, разам з іншымі будаўнікамі. Б. Стральцоў. Прыкованы вочы, увага мільёнаў Да лагера Шміта на здрадлівым лёдзе. Колас. // Летнія загоны для жывёлы паблізу пашы. — Пакуль свінарнік пабудуем, будзем трымаць маладняк у лагерах, — прапанаваў адзін [член праўлення]. Сергіевіч.

3. Месца ўтрымання ваеннапалонных ці зняволеных. Вясной .. акупанты прадбачліва сталі збіраць сейбітаў. Каб загнаць іх за браты лагераў і там замарыць ці завезці ў Нямеччыну. Брыль. Праз некалькі дзён Ляксея судзілі. Яму далі год і адправілі некуды ў лагер. Ермаловіч.

4. перан. Грамадска-палітычная групоўка; калектыў людзей, аб’яднаных адзінствам поглядаў, перакананняў. Лагер міру і сацыялізма. □ Міхалка падзяліў людзей сваёй ваколіцы на два лагеры — на ворагаў і прыяцеляў савецкай улады. Бядуля.

•••

Канцэнтрацыйны лагер — месца масавага зняволення і знішчэння барацьбітоў за дэмакратыю і сацыялізм, ваеннапалонных і інш.

Піянерскі лагер — выхаваўча-аздараўленчая ўстанова для піянераў і школьнікаў у СССР.

[Ням. Lager.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ла́гер м.

1. вайск. Láger n -s, -;

палявы́ ла́гер Féldlager n;

вучэ́бны ла́гер Übungslager n;

стая́ць ла́герам im Láger wóhnen; kampíeren vi;

2. (часовае пасяленне) Láger n -s, -;

ле́тні ла́гер Féri¦enlager n;

турысты́чны ла́гер (у палатках ці аўтамашынах) Campingplatz [´kɛm-] m -es, -plätze, Zéltplatz m;

разбі́ць ла́гер ein Láger áufschlagen*;

канцэнтрацы́йны ла́гер Konzentratiónslager n (скар. KZ); Kríegsgefangenenlager n (ваеннапалонных)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

ЛА́ГЕР

(ням. Lager паселішча, стаянка),

1) Л. ваенны — месца размяшчэння войск па-за населеным пунктам, абсталяванае для выканання баявых, навуч. і інш. задач.

У старажытнасці Л. ствараліся як умацаваныя баявыя пазіцыі, найб. пашырыліся ў Стараж. Рыме (гл. Лагер рымскі). На Русі ў 11—17 ст. уладкаванне Л. (станаў) дасягнула высокага ўзроўню. У Чэхіі ў 15 ст. і ва ўкр. казакоў у 16—17 ст. Л. (табар) акружаўся некалькімі шэрагамі павозак. Ваен. Л. былі паходныя і пастаянныя (агараджаліся ровам, валам, сцяной; некаторыя з умацаваных Л. пераўтвараліся ў крэпасці). З развіццём артылерыі і інш сродкаў масавага паражэння Л. як умацаваныя стаянкі страцілі сваё значэнне. З 2-й пал. 19 ст. захаваліся толькі Л. для навучання войск у палявых умовах (у Расіі такія Л. ствараліся з канца 17 ст.). У Сав. Арміі навуч. Л. існавалі да 1960-х г. (іх замянілі навуч. цэнтры).

2) Часовае пасяленне, стаянка пэўнай групы людзей (лесарубаў, будаўнікоў, даследчыкаў).

3) Летнія загоны для жывёлы паблізу пашы.

4) Месца ўтрымання ваеннапалонных, зняволеных, рэпрэсіраваных (гл. Канцэнтрацыйны лагер).

5) Грамадска-палітычная групоўка; калектыў людзей, аб’яднаных адзінствам поглядаў, перакананняў.

6) Выхаваўча-аздараўленчая ўстанова для дзяцей школьнага ўзросту (напр., «Артэк», «Зубраня»).

т. 9, с. 88

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ла́гер

(ням. Lager)

1) часовае пасяленне, стаянка каго-н. (напр. ваенны л., турысцкі л.);

2) месца ўтрымання ваеннапалонных ці зняволеных (напр. канцэнтрацыйны л.;

3) перан. групоўка людзей, аб’яднаных адзінствам поглядаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

Ла́гер ’стаянка войска, партызан, лесарубаў, піянераў у палявых умовах’ (ТСБМ), укр. ла́гер, ла́гор, ла́гир ’пастаўнік’. Запазычанне праз рускую мову з ням. Lager.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ла́гер

(ням. Lager)

1) часовая стаянка, часта пад адкрытым небам, у палатках (напр. ваенны л., турысцкі л.);

2) месца ўтрымання ваеннапалонных ці зняволеных (напр. канцэнтрацыйны л.);

3) перан. групоўка людзей, аб’яднаных адзінствам поглядаў.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

ла́гер

1. Месца, дзе стаяла войска (БРС).

2. Абгароджанае месца для жывёлы ў полі або ў лесе (Гродз., Маг., Слон., Ст.-дар. ДАБМ Кам. 322).

□ ур. Лагер (луг) каля в. Лясная Слаўг. Параўн.: «Из лагору от деревни Лесной» (1708 Лісты Пятра I, вып. 1, 1948, 170).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)