кіслата, ✂, ж.

Хімічнае злучэнне, якое ўтрымлівае вадарод, здольны замяшчацца металам пры ўтварэнні солей і які афарбоўвае лакмусавую паперу ў чырвоны колер.

  • Азотная к.
  • Саляная к.

|| прым. кіслотны, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

кіслата́ ж. кислота́;

гэ́таму баршчу́ не хапа́е ~ты — э́тому борщу́ не хвата́ет кислоты́;

○ се́рная к. — се́рная кислота́;

аскарбі́навая к. — аскорби́новая кислота́;

ві́нная к. — ви́нная кислота́;

карбо́лавая к. — карбо́ловая кислота́;

лімо́нная к. — лимо́нная кислота́;

сіні́льная к. — сини́льная кислота́;

я́блычная к. — я́блочная кислота́;

нуклеі́навая к. — нуклеи́новая кислота́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

кіслата́, ‑ы́, ДМ ‑лаце́, ж.

1. Уласцівасць кіслага. // Пра што‑н. кіслае. Не яблык — адна кіслага.

2. мн. кісло́ты, ‑ло́т. Хімічныя злучэнні (звычайна кіслыя на смак), якія змяшчаюць вадарод, здольны замяшчацца металам пры ўтварэнні солей.

•••

Алеінавая кіслата — адна з найбольш пашыраных у прыродзе кіслот, якая ўваходзіць у састаў усіх алеяў і жывельных тлушчаў.

Аскарбінавая кіслата — арганічнае рэчыва, неабходнае для нармальнага абмену рэчываў у арганізме; вітамін C.

Вінная кіслата — кіслата, якая ўваходзіць у састаў ягаднага і вінаграднага соку.

Вугальная кіслата — злучэнне вуглякіслага газу з вадою (скарыстоўваецца ў харчовай прамысловасць тэхніцы, медыцыне і пад.).

Карболавая кіслата — ядавітая вадкасць з характэрным пахам, якая скарыстоўваецца як антысептычны і дэзінфекцыйны сродак; раствор фенолу.

Лімонная кіслата — арганічная кіслата, якая змяшчаецца ў плодзе лімона і некаторых іншых раслінах (скарыстоўваецца ў кулінарыі, медыцыне, для фарбавання і інш.).

Плавіковая кіслата — водны раствор фторыстага вадароду.

Сінільная кіслата — ядавітая бясколерная вадкасць з пахам горкага міндалю; цыяністы вадарод.

Фоліевая кіслата — проціанемічны вітамін.

Шчаўевая кіслата — найпрасцейшая арганічная кіслата, якая змяшчаецца ў шчаўі, кісліцы і інш.

Яблычная кіслата — арганічнае злучэнне, якое змяшчаецца ў няспелых яблыках, вінаградзе, рабіне і інш. (скарыстоўваецца ў харчовай прамысловасць).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кіслата́, -ы́, ДМ -лаце́, ж.

1. гл. кіслы.

2. мн. кісло́ты, -ло́т. Хімічнае злучэнне, якое змяшчае вадарод, здольны замяшчацца металам пры ўтварэнні солей. Азотная к. Саляная к.

|| прым. кісло́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс, часткова)

кіслата́ ж тс хім Säure f -, -n;

азо́тная кіслата́ Salpétersäure f;

се́рная кіслата́ Schwéfelsäure f;

саля́ная кіслата́ Sálzsäure f;

во́цатная кіслата́ Éssigsäure f;

цытро́навая [лімо́нная] кіслата́ Zitrónensäure f;

шча́ўевая кіслата́ Oxálsäure f

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

кі́слы, -ая, -ае.

1. Які мае своеасаблівы смак, падобны на смак лімона, журавін. К. яблык. К. сок.

2. Які закіс у выніку браджэння, прыгатаваны квашаннем. Кіслае малако. Кіслая капуста.

3. перан. Які выражае незадаволенасць; паніклы (разм.). К. настрой. К. выраз твару.

4. Які змяшчае кіслату (у 2 знач.; спец.). Кіслая глеба.

|| наз. кіслата́, -ы́, ДМ -лаце́, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс, часткова)

кіслы, ✂.

  1. Які мае своеасаблівы востры смак (лімона, журавін).

    • К. яблык.
    • К. сок.
    • К. боршч (боршч з дабаўленнем кіслаты).

  2. Які закіс у выніку браджэння, прыгатаваны квашаннем.

    • Кіслае малако.
    • Кіслая капуста (квашаная).

  3. перан. Які выражае незадаволенасць; паніклы (разм.).

    • К. настрой.
    • К. выраз твару.

  4. Які змяшчае кіслату (у 2 знач.; спец.).

    • Кіслая глеба.

|| наз. кіслата, ✂.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Кіслата́ ’хімічныя злучэнні, звычайна кіслыя на смак’ (ТСБМ), ’заквасак’ (Сл. паўн.-зах.). Да кіслы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

кісло́тны гл. кіслата.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс, часткова)

саліцылавы, ✂:

  • саліцылавая кіслата — арганічная кіслата, якая выкарыстоўваецца для прыгатавання лекавых рэчываў і фарбавальнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)