крыжо́вы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. крыжо́вы крыжо́вая крыжо́вае крыжо́выя
Р. крыжо́вага крыжо́вай
крыжо́вае		 крыжо́вага крыжо́вых
Д. крыжо́ваму крыжо́вай крыжо́ваму крыжо́вым
В. крыжо́вы (неадуш.)
крыжо́вага (адуш.)		 крыжо́вую крыжо́вае крыжо́выя (неадуш.)
крыжо́вых (адуш.)
Т. крыжо́вым крыжо́вай
крыжо́ваю		 крыжо́вым крыжо́вымі
М. крыжо́вым крыжо́вай крыжо́вым крыжо́вых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

крыжо́вы, -ая, -ае.

1. гл. крыж.

2. Які па форме нагадвае крыж.

Крыжовае скляпенне.

○

Крыжовыя паходы — захопніцкія паходы заходнееўрапейскіх рыцараў у 11—13 стст. на Блізкі Усход.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

крыжо́вы в разн. знач. кресто́вый;

~вае скляпе́нне — кресто́вый свод;

○ к. пахо́д — ист. кресто́вый похо́д

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

крыжо́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да крыжа (у 1–5 знач.).

2. Які па форме нагадвае крыж. Крыжавае скляпенне.

•••

Крыжовы паход гл. паход.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

крыжо́вы Kreuz-;

крыжо́вы ход буд Kréuzgang m -(e)s, -gänge;

крыжо́вы пахо́д гіст, тс перан Kréuzzug m -(e)s, -züge

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

крыж, -а, мн. крыжы́, -о́ў, м.

1. Прадмет хрысціянскага культу ў выглядзе вертыкальнага стрыжня з адной або дзвюма папярочнымі перакладзінамі, на якім, згодна з Евангеллем, быў распяты Ісус Хрыстос; сімвал выратавання і збавення чалавецтва.

К. на купале царквы.

Нацельны к.

Крыжы на магілах.

2. У хрысціян: малітоўны жэст правай рукой, які сімвалізуе такі прадмет.

3. Фігура з дзвюх ліній, якія перасякаюцца пад прамым вуглом.

Намаляваць к.

4. Знак узнагароды, ордэн у форме такой фігуры.

Георгіеўскі к.

5. Ніжняя частка хрыбетніка, якая складаецца з пяці пазванкоў, злучаных з касцямі таза (спец.).

6. перан., адз. Пра цяжкі лёс, які выпаў на чыю-н. долю.

Цярпліва зносіць к. пакут.

○

Таварыства Чырвонага Крыжа і Чырвонага Паўмесяца — арганізацыя для аказання дапамогі ваеннапалонным, хворым, раненым, пацярпелым у вайну.

◊

Несці крыж — цярпліва пераносіць пакуты, выпрабаванні.

Ставіць крыж на кім-чым (разм.) — лічыць каго-, што-н. скончаным, больш не існуючым; траціць усякую надзею на каго-, што-н.

|| памянш. кры́жык, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1, 3 і 4 знач.).

|| прым. крыжо́вы, -ая, -ае (да 1—5 знач.) і крыжавы́, -а́я, -о́е (да 5 знач.; спец.).

Крыжовы шлях.

Крыжавая косць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

крыжо́вы пахо́д су́праць славя́н 1147

т. 8, с. 503

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

кресто́вый крыжо́вы;

кресто́вый похо́д ист. крыжо́вы пахо́д;

кресто́вый свод архит. крыжо́вае скляпе́нне.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кре́стный крыжо́вы;

◊

кре́стный ход церк. хрэ́сны ход;

кре́стное знаме́ние крыж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Kréuzzug

m -(e)s, -züge гіст. крыжо́вы пахо́д

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)