криво́й
1. крывы́;
2. (одноглазый) слепаво́кі; сляпы́ на адно́ во́ка, аднаво́кі;
◊
криво́е зе́ркало крыво́е люстэ́рка;
крива́я улы́бка крыва́я ўсме́шка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Криво́й рог г. Крывы́ Рог, род. Крыво́га Ро́га м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бязво́кі безгла́зый, криво́й, одногла́зый
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ЛАЛІ́НІ Уладзімір Альбертавіч
(н. 18.9.1947, г. Медычына, Італія),
бел. вучоны ў галіне кардыялогіі. Д-р мед. н. (1989), праф. (1991). Скончыў Віцебскі мед. ін-т (1970), Балонскі ун-т (1978, Італія). З 1979 у Віцебскім мед. ін-це (з 1992 заг. кафедры). Навук. працы па кардыялогіі, функцыян. дыягностыцы, матэм. мадэліраванні.
Тв.:
О факторах, определяющих формирование реографической кривой (разам з АА.Навуменкам, С.М.Собалевым) // Физиология человека. 1987. Т. 13, № 6;
Влияние механических свойств аорты на точность определения сердечного выброса реографическим методом // Кардиология. 1990. № 1.
т. 9, с. 111
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
непрямо́й
1. непрамы́; няпро́сты; (извилистый) няро́ўны; (кривой) крывы́;
2. перен. (неоткровенный) неадкры́ты; (неискренний) няшчы́ры;
непрямо́й отве́т няшчы́ры адка́з;
непрямо́й челове́к неадкры́ты (няшчыры) чалаве́к.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
объе́хать сов., в разн. знач. аб’е́хаць;
объе́хать овра́г аб’е́хаць яр;
объе́хать всю страну́ аб’е́хаць усю́ краі́ну;
◊
на криво́й не объе́дешь го́лымі рука́мі не во́зьмеш.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
крывы́
1. (искривлённый, изогнутый) криво́й; косо́й;
2. (хромающий) хромо́й;
3. в знач. сущ. хромо́й;
◊ ~во́е лю́стра (люстэ́рка) — криво́е зе́ркало;
~ва́я ўсме́шка — крива́я улы́бка;
~во́е ко́ла — криво́е колесо́;
глядзе́ць ~вы́м во́кам — смотре́ть ко́со
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Крывы́ 1 ’выгнуты, з загібамі’ (ТСБМ, Яруш., Бяльк., Сержп. Грам., Сцяц. Нар., Сл. паўн.-зах.). Укр. кривий, рус. кривой ’тс’, балг. крив, макед. крив, серб.-харв. кри̑в, славен. krȋv ’тс’, польск. krzywy, чэш. křivy, славац. krivy, в.-луж. křiwy, н.-луж. kšiwy, палаб. kraivĕ ’тс’. Прасл. krivъ ’не прамы, несправядлівы, левы’ мае дакладны адпаведнік у літ. kreĩvas ’тс’, лат. krievs ’тс’. Значэнне ’левы’ зафіксавана ў літ. kairė̃ ’левая рука’, лат. keĩre ’тс’, krẽilis krèiss ’левы’ з няясным словаўтваральным статусам (параўн. Фрэнкель, 203). Са славянскіх паралелей толькі серб.-харв. кри̑в зберагло абодва значэнні (’крывы’ і левы’). У астатніх выпадках значэнне ’левы’ было выцеснена прасл. lěvъ (гл. Мартынаў, Изоглоссы, 26). Параўн. Слаўскі, 3, 253–254.
Крывы́ 2 ’зайздросны’ (Жд. 3, ТС). Гл. крывы 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
In tuum ipsius sinum inspice
Паглядзі на самога сябе.
Погляди на самого себя.
бел. Іншых не судзі, на сябе паглядзі. Не бачыць сава, якая сама. Не глядзі чужога проса, а свайго носа.
рус. Ахал бы дядя, на себя глядя. Поглядел бы ты в воду на свою уроду. Оглянись, коза, на свои рога. Других не суди, на себя погляди. Посмотри, сова, сама какова.
фр. Ne vous en prenez pas au miroir si vous avez la gueule de travers (Не вините зеркало, если рот/рожа кривой/-ая).
англ. He who laughs at crooked men should need walk very straight (Кто смеётся над кривым, должен ходить очень ровно).
нем. Mach dem Spiegel keine Vorwürfe, wenn er eine schiefe Fratze zeigt (Не делай упрёков зеркалу, если оно показывает кривую рожу).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
ГАЛУБО́ВІЧ Уладзімір
(20.6.1908, г. Краснадар, Расія — 7.4.1962),
бел. і польскі археолаг. Скончыў Віленскі ун-т (1932), працаваў у яго археал. музеі. З 1944 навук. супрацоўнік Ін-та гісторыі АН БССР, у 1946—62 праф. Тарунскага і Вроцлаўскага ун-таў, кіраўнік Вроцлаўскага аддз. Ін-та археалогіі Польскай АН. У 1935—39 з жонкаю Г.Цэгак-Галубовіч працаваў на археал. раскопках у Глыбоцкім, Міёрскім, Навагрудскім, Пастаўскім і інш. раёнах, склаў археал. карты гэтых тэрыторый. Даследаваў стараж. Вільню, Мінск, апрацоўваў матэрыялы раскопак Гродна, вывучаў ганчарную вытв-сць у Зах. Беларусі. Даследаваў помнікі ў Зах. Польшчы (г. Аполе) і Германіі. Займаўся этнаграфіяй і тапанімікай.
Тв.:
Кривой город — Вильно (разам з Г.Галубовіч) // Краткие сообщения Ин-та истории материальной культуры. М.; Л., 1945. Вып. 11;
Славянские поселения правобережной Дисны в Вилейском округе БССР (з ёй жа) // Тамсама;
Garncarstwo wiejskie zachodnich terenów Białorusi. Toruń, 1950.
Л.Д.Побаль.
т. 4, с. 472
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)