крану́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
крану́ся |
кранё́мся |
| 2-я ас. |
кране́шся |
краняце́ся |
| 3-я ас. |
кране́цца |
крану́цца |
| Прошлы час |
| м. |
крану́ўся |
крану́ліся |
| ж. |
крану́лася |
| н. |
крану́лася |
| Загадны лад |
| 2-я ас. |
крані́ся |
крані́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
| прош. час |
крану́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
крану́цца сов.
1. (сдвинуться с места, направиться куда-л.) тро́нуться, дви́нуться;
2. косну́ться, прикосну́ться, дотро́нуться;
3. разг. (сделаться психически ненормальным) тро́нуться;
4. (испытать чувство умиления) тро́нуться;
◊ лёд ~ну́ўся — лёд тро́нулся
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
крану́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак., чаго.
1. Зак. да кранацца.
2. Разм. Зрабіцца псіхічна ненармальным. Крануўся чалавек ад гора.
•••
Крануцца з розуму — страціць розум, звар’яцець. Каб хто пабачыў збоку, то напэўна падумаў бы, што настаўнік крануўся з розуму. Колас.
Лёд крануўся гл. лёд.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крану́цца
1. гл. кранацца;
2:
◊
лёд крану́ўся das Eis ist gebróchen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
крана́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.
1. Зрушвацца з месца, пачынаць рухацца.
Электрычка кранаецца з месца.
2. каго-чаго. Датыкацца да каго-, чаго-н.
К. рукой пляча таварыша.
Смычок ледзь кранаўся струн.
|| зак. крану́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дви́нуться ру́шыцца; (пойти) пайсці́; (с места) крану́цца; (пошевелиться) паварушы́цца, крану́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
закра́тацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Пачаць кратацца. // Крануцца, варухнуцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
повреди́ться (испортиться) папсава́цца, сапсава́цца;
повреди́ться в уме́ крану́цца з ро́зуму.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рехну́ться сов., прост. здурне́ць, звар’яце́ць, крану́цца з ро́зуму, з’е́хаць з глу́зду.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
rozczulić się
зак. расчуліцца; крануцца
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)