Verbum

анлайнавы слоўнік

ко́тлішча

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

	адз.	мн.
Н.	ко́тлішча	ко́тлішчы
Р.	ко́тлішча	ко́тлішчаў ко́тлішч
Д.	ко́тлішчу	ко́тлішчам
В.	ко́тлішча	ко́тлішчы
Т.	ко́тлішчам	ко́тлішчамі
М.	ко́тлішчы	ко́тлішчах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ко́тлішча, -а, н. (разм.).

1. Месца жыхарства, сяліба.

Ён і цяпер на дзедавым котлішчы сядзіць.

2. перан. Род, сям’я.

Благі хлопец, як і ўсё іх к.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ко́тлішча ср., разг., прям., перен. наси́женное гнездо́; сели́тьба ж.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ко́тлішча, ‑а, н.

Абл.

1. Месца жыхарства, сяліба. Самы старэйшы сын, Міця, радзіўся яшчэ на дзедавым котлішчы. Навуменка.

2. Род, сям’я. — А паганскі гэты Бераг хлопец; такі хуліган, такі абармот; ды ці ж хто ў Сілцах не ведае іх котлішча!?. Гартны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ко́тлішча н. (сяліба, месца жыхарства) Gehöft n -(e)s, -e; Nest n -es, -er; Wóhnsitz m -e, -e, Wóhnort m -(e)s, -e

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Ко́тлішча ’месца жыхарства, сяліба’, ’род, сям’я’ (ТСБМ, Яшк., Мат. Гом., Сл. паўн.-зах.), ’выкачанае месца’ (Шат., Ян.), ’адкрытае бяздонне на балоце’ (ТС). Не выключана, што котлішча ў значэнні ’выкачанае месца’ толькі амонім іншага паходжання (да каціць). Котлішча ў значэнні ’сяліба, род’ і г. д. генетычна звязана з котла (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ко́тлішча

1. Аселішча, сталае месца жыхарства (Мін.).

2. Месца, дзе стаяў двор; дворышча (Слаўг.).

3. Мясціна ў засеве, на раллі, на траве, дзе качаўся конь (Лаг., Мін., Сміл. Шат.). Тое ж котвішча, котва, кочва, ме́цішча, ка́цві́на́, пакоцвіна (Слаўг.), ко́цвішча (Рэч.), коцвіна (Хоц.).

4. Месца, дзе адпачываў заяц (Сміл. Шат.).

5. Гняздо (БРС).

□ ур. Раманава Котлішча (дворышча) каля в. Бахань Слаўг.

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

сэ́дас, ‑а, м.

Абл. Месца жыхарства, сяліба; котлішча. Трэба было вяртацца назад, у горад. Але .. [Язэпа] цягнула на стары бацькаў сэдас. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Сто́хлішча ‘гняздо, логава, котлішча’ (Сцяц. Сл., Сл. рэг. лекс.), ‘зборышча’ (слонім., Нар. словатв.). Дэрыват ад *стохнуць < тохнуць, тхаць (гл.) па мадэлі котлішча. Семантыку можна патлумачыць тым, што гнёзды, логавы маюць моцны непрыемны пах. Параўн. рус. дыял. за́хлище ‘аддаленае ад цэнтра месца, глухамань’ < *tux‑/*tъx‑ ‘тухлы’ (Беразовіч, Зб. Варбат, 30).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Zuháuse

n - свой куто́к, свой дом, ко́тлішча

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)