Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)
ко́нны, -ая, -ае.
1.гл. конь.
2. Які прыводзіцца ў рух коньмі.
Конная касілка.
3. Які мае адносіны да конніцы; кавалерыйскі.
К. ўзвод.
К. атрад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ко́нны
1.в разн. знач. ко́нный;
к. двор — ко́нный двор;
к. заво́д — ко́нный заво́д;
ко́нная се́ялка — ко́нная се́ялка;
к. а́трад — ко́нный отря́д;
ко́нная эстафе́та — ко́нная эстафе́та;
2.в знач. сущ. ко́нный;
◊ пе́шы ко́ннаму не тава́рыш — погов. пе́ший ко́нному не това́рищ
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ко́нны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да коней, прызначаны для іх. Конны двор. Конны кірмаш.// Звязаны з развядзеннем пародзістых коней. Конны завод.
2. Які прыводзіцца ў рух коньмі. Конны плуг. Конныя граблі.
3. Які мае адносіны да конніцы, складаецца з коннікаў. Конная армія. Конны ўзвод. Конны атрад.
4. Звязаны з яздой на конях. Конны спорт. Конная разведка. Конная эстафета.// Які едзе на кані. Як толькі людзі ступалі пад арку брамы, дык усе яны, і пешыя і конныя, нават важныя чыноўнікі і акалодачныя, знімалі шапкі і капелюшы.Колас.
5.узнач.наз.ко́нны, ‑ага, м. Коннік. Пешы коннаму не таварыш.Прыказка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́нны
1. berítten, réitend; Pférde-; Réiter-;
ко́нная ву́праж Pférdegeschirr n -s;
ко́нны заво́д Gestüt n -(e)s, -e;
ко́нная ця́га Pférdezug m -(e)s;
ко́нная а́рмія Réiterarmee f -, -n;
ко́нная разве́дка Réitererkundung f -, -en, Réiteraufklärung f -, -en;
ко́нны пры́вад Pférdeantrieb m -(e)s, -e;
ко́нны тра́нспарт Gespánntransport m -(e)s, -e, Pférdefahrzeuge pl;
ко́нны спорт Réitsport m -(e)s, Pférdesport m -(e)s;
ко́нная ста́туя Réiterstandbild n -(e)s, -er, Réiterstatue f -, -n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
конь, каня́, мн. ко́ні і (з ліч. 2, 3, 4) кані́, ко́ней, м.
1. Буйная свойская аднакапытная жывёліна, якая выкарыстоўваецца для перавозкі грузаў і людзей, а таксама для верхавой язды.
Купіць каня.
Навязаць каня.
Па конях! (кавалерыйская каманда для пасадкі на коней).
2. Шахматная фігура з галавой каня.
Хадзіць канём.
3. Абабіты скурай брус на чатырох ножках для гімнастычных практыкаванняў.
◊
На кані і пад канём — у самых разнастайных, прыемных і непрыемных сітуацыях (пабываць, быць).
Ні па кані, ні па аглоблях (разм.) — не так, як хацелася (зрабілася, атрымалася).
Ход канём — пра смелае, рашучае дзеянне.
|| памянш.ко́нік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).
|| прым.ко́нны, -ая, -ае (да 1 знач.) іко́нскі, -ая, -ае (да 1 знач.).
К. двор.
Конская грыва.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)