Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ка́тарга, ‑і, ДМ ‑рзе, ж.
1.Уст. Від пакарання засуджаных, які заключаецца ў зняволенні і цяжкіх прымусовых работах, а таксама месца прымусовых работ для ссыльных злачынцаў. Па шырокіх дарогах, закутыя ў ланцугі, ішлі па катаргу людзі і спявалі.. да болю сумныя песні пра Свабоду.Каваль.
2.перан. Пра цяжкую працу, невыноснае жыццё. [Арандатар] уводзіць новыя працоўныя павіннасці, зрабіўшы гэтым самым жыццё сялян яшчэ больш невыноснай катаргай.«Весці».
3. Даўнейшае вёсельнае судна, род галеры, на якім грабцамі былі засуджаныя.
[Ад грэч. katergon — галера.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ка́таргаж
1. (прымусоваяработа) Zwángsarbeit f -, -en; Zúchthaus n -es, -häuser;
2.перан Plackeréi f -, -en, Schinderéi f -, -en, Sträflingsarbeit f -, -en
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
катарга
Том: 14, старонка: 297.
Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)
ка́тарга
(гр. katergon = галера)
1) від пакарання за крымінальнае злачынства або палітычную дзейнасць — зняволенне з цяжкай прымусовай працай, а таксама месца такой працы;
2) перан. цяжкая праца, невыноснае жыццё.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Ка́тарга ’катарга’ (ТСБМ, БРС, Касп.). Параўн. рус.ка́торга, укр.ка́торга, польск.katorga, балг.каторга і г. д. Паводле Шанскага, 2, К, 98, уласна рускае ўтварэнне; першая фіксацыя такога словаўжывання адносіцца да 1643 г. У аснове ляжыць с.-грэч. назва галеры κάτεργον (у мн. л. κάτεργα). У грэч. мове, акрамя Галера’, данае слова мела і значэнне ’прымусовая праца’. Такім чынам, няма патрэбы меркаваць разам з Шанскім аб уласна рускім паходжанні такога словаўжывання (значэнне ’прымусовая праца’ для слова κάτεργα зафіксавана вельмі надзейна ў вядомым слоўніку Дзіоканжа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
hard labour[ˌhɑ:dˈleɪbə]n.ка́тарга
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
