касмы́ль

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. касмы́ль касмылі́
Р. касмыля́ касмылёў
Д. касмылю́ касмыля́м
В. касмы́ль касмылі́
Т. касмылём касмыля́мі
М. касмылі́ касмыля́х

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

касмы́ль, -я́, мн. -і, -ёў, м. (разм.).

Скудлачаная пасма валасоў, воўны і пад.

Касмылі валасоў.

К. кудзелі.

|| памянш. касмылёк, -лька́, мн. -лькі́, -лько́ў, м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

касмы́ль, -ля́ м., разг. (шерсти и т.п.) клок

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

касмы́ль, ‑я, м.

Разм. Скудлачаная пасма валасоў. Міхась.. стаў поркацца каля хамута: выцягнуў з-пад яго касмыль грывы і роўна расчасаў пальцамі. Якімовіч. Мядзведзі цяпер выглядалі неяк сіратліва. Поўсць на іх звісала бруднымі касмылямі, бакі пазападалі. Даніленка. // Пук, шматок (сена, ваты і пад.). Карней Адамавіч на пальчыках падышоў да другой сцяны, выдраў з паза касмыль моху. Жычка. // перан. Клубок, шматок, абрывак (хмары, туману і пад.). [Туман] кудзеліўся яшчэ невялікімі касмылямі. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

касмы́ль м. разм. Strähne f -, -n; Büschel n -s, -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Касмы́ль ’пасма’ (Касп., БРС); ’касматы чалавек’ (Сл. паўн.-зах., 2). Параўн. рус. дыял. космы́ль ’доўгія раскудлачаныя валасы’, ’нячэсаная галава’. Вытворнае (суфіксам ‑ylь) ад прасл. *kosmъ, *kosma ’волас, валасы’, ’колер шэрсці жывёлы’, ’шэрсць’ і г. д. Здаецца, тып *kosmylъ з’яўляецца славянскім дыялектным утварэннем (бел.-рус. гаворкі) позняга часу (у Трубачова, Эт. сл., 11, 145–147, у іншых мовах не адзначаецца).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

касмы́ліна, -ы, мн. -ы, -лін, ж.

Пасма, касмыль (воўны, валасоў).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

касмы́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (разм.).

Тое, што і касмыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

касмы́к, -ка́ м., разг., см. касмы́ль

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хаўлу́к, ‑а, м.

Разм. Касмыль шэрсці, ваты.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)