ка́пар, -а, мн. -ы, -аў, м.

Дзіцячы, а таксама жаночы галаўны ўбор з завязкамі пад падбародкам.

|| прым. ка́парны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ка́пар

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ка́пар ка́пары
Р. ка́пара ка́параў
Д. ка́пару ка́парам
В. ка́пар ка́пары
Т. ка́парам ка́парамі
М. ка́пары ка́парах

Іншыя варыянты: капё́р.

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ка́пар I м., тех., см. капёр

ка́пар II м. (головной убор) ка́пор

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ка́пар ​1,

гл. капёр.

ка́пар ​2, ‑а, м.

Дзіцячая або жаночая цёплая, на ўсю галаву шапка прамавугольнага пакрою з завязкамі пад падбародкам. З-пад насунутага на лоб капара блішчалі адны вочы. Сабаленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ка́пар 1, капёр ’металічная або драўляная канструкцыя (козлы) для забівання паляў’ (ТСБМ, Сцяшк., Федар. Рук.; КЭС, лаг.), лельч. ка́пар, ка́пор ’вага ў студні з жураўлём’ (Нар. сл., ДАБМ). Рус. копёр, капер, укр. копе́р, ка́пар, польск. kafar. Мяркуюць, што гэта запазычанне з ням. Käpfer ’галоўка бруса’, з с.-н.-ням. kepere ці з гал. keper (Фасмер, 2, 318; Шанскі, 2 (К), 303–304). Аб запазычанні ст.-бел. капаръ, капоръ са ст.-польск. kafar гл. Булыка, Запаз., 139, і Корчыц, Дасл. (Гродна), 31. Гл. таксама ЕСУМ, 2, 407 і 566.

Ка́пар 2 ’дзіцячая або жаночая цёплая шапка прамавугольнага пакрою з завязкамі пад падбародкам’ (ТСБМ, Інстр. I; полац. ДАБМ), капе́р (докш., ДАБМ). Рус. ка́пар, ка́пор і роднасныя: укр. капа, ст.-польск. kapa ’спецыяльнае прыстасаванне для закрывання галавы ад укусаў пчол’, в.-луж. kapa, khapa ’чапец, каптур’, славен. kápa ’пакрыццё галавы’, серб.-харв. ка̏па ’від шапкі’, балг. капа ’шапка’. Лексема капар запазычана з гал. kaper ’шапка’ < гал. kap, якое з італ. capparo, capero < познелац. cappa ’накрыццё галавы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ка́пар

(ст.-польск. kapar, kafar, ад ням. Keffer)

1) металічная або драўляная канструкцыя для забівання паляў;

2) тое, што і капёр;

3) прыстасаванне для драбнення металічнага лому і адходаў вытворчасці на металургічных заводах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

капёр, капра́ і ка́пар ​1, ка́пара, м.

1. Металічная або драўляная канструкцыя для забівання паляў. Важка бабай бухае капёр, заганяе ў дно глыбока палі. Русецкі.

2. Збудаванне над шахтай для ўстаноўкі пад’ёмніка. Там [у Салігорску] выраслі высачэзныя стальныя капры першых беларускіх шахт. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ка́пар м, капёр м тэх Rámme f -, -n, Rámmbär m -en, -en, Pfáhlramme f

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ды́зель-ка́пар

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ды́зель-ка́пар ды́зель-ка́пары
Р. ды́зель-ка́пара ды́зель-ка́параў
Д. ды́зель-ка́пару ды́зель-ка́парам
В. ды́зель-ка́пар ды́зель-ка́пары
Т. ды́зель-ка́парам ды́зель-ка́парамі
М. ды́зель-ка́пары ды́зель-ка́парах

Крыніцы: nazounik2008, piskunou2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ды́зель-ка́пар

(ад дызель + капар)

канструкцыя для забівання паляў, якая прыводзіцца ў рух дызелем.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)