Знешняя пазыка, гл. Пазыка

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Знешняя палітыка 4/328

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Манголія Знешняя

т. 10, с. 73

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ЗНЕ́ШНЯЯ ЛІНГВІ́СТЫКА, экстралінгвістыка,

галіна мовазнаўства, якая даследуе праблемы, што знаходзяцца на памежжы з інш. навук. дысцыплінамі (параўнальная ўнутраная лінгвістыка). Праблемы сутнасці і паходжання мовы, яе сувязь з навакольным асяроддзем і чалавекам вырашаюцца сумесна з філасофіяй, пытанні развіцця мовы і моўных змен — разам з гісторыяй. Пры раскрыцці характару суадносін мовы і мыслення, мовы і ўнутр. свету чалавека З.л. ўзаемадзейнічае з логікай і псіхалогіяй. Функцыянаванне мовы ў грамадстве, яе надіндывід. прырода вывучаюцца ў кантакце з сацыялогіяй. З навукамі негуманітарнага цыкла З.л. вырашае праблемы аўтам. апрацоўкі моўнай інфармацыі (з кібернетыкай); імаверны характар мовы і складаная прырода яе сістэмнасці разглядаюцца сумесна з матэматыкай, пытанні суадносін мовы і інш. знакавых сістэм — разам з семіётыкай. Пры вывучэнні жывой мовы (нар. гаворак, якія пашыраны на пэўнай тэрыторыі і маюць свае адметныя рысы) З.л. кантактуе з геаграфіяй і інш. Як правіла, на мяжы З.л. і інш. навук узнікаюць новыя дысцыпліны: лінгвістычная філасофія, гіст. мовазнаўства, псіхалінгвістыка, сацыялінгвістыка, лінгвасеміётыка, матэматычная лінгвістыка, лінгвістычная геаграфія і інш.

Літ.:

Якобсон Р.О. Избранные работы: Пер. с англ., нем., фр. М., 1985.

Б.А.Плотнікаў.

т. 7, с. 101

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

геапалі́тыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

Палітычная канцэпцыя, згодна з якой знешняя палітыка дзяржавы вызначаецца пераважна геаграфічнымі фактарамі, становішчам краіны, а таксама сама́ знешняя палітыка, што абапіраецца на такую канцэпцыю.

|| прым. геапаліты́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дэко́рум, -у, м. (кніжн.).

Знешняя, паказная прыстойнасць; тое, што адпавядае такой прыстойнасці.

Захаваць д.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прафо́рма, -ы, ж. (разм.).

Знешняя фармальнасць, выгляд.

Захаваць праформу.

Зрабіць што-н. для праформы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

арыстакраты́зм, -у, м.

Манера паводзін, знешняя вытанчанасць, характэрныя арыстакратам.

|| прым. арыстакраты́чны, -ая, -ае.

А. выгляд.

Арыстакратычныя манеры.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

аванпо́рт, -а, М -рце, мн. -ы, -аў, м.

Абароненая ад хваль знешняя частка порта.

|| прым. аванпо́ртны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зне́шні

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. зне́шні зне́шняя зне́шняе зне́шнія
Р. зне́шняга зне́шняй
зне́шняе
зне́шняга зне́шніх
Д. зне́шняму зне́шняй зне́шняму зне́шнім
В. зне́шні (неадуш.)
зне́шняга (адуш.)
зне́шнюю зне́шняе зне́шнія (неадуш.)
зне́шніх (адуш.)
Т. зне́шнім зне́шняй
зне́шняю
зне́шнім зне́шнімі
М. зне́шнім зне́шняй зне́шнім зне́шніх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)