знак, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Метка, прадмет, якім абазначаецца, выражаецца што-н.

Знакі адрознення (умоўныя абазначэнні на форменным адзенні, якія паказваюць род войск, званне і пад.). Знакі ўзнагароды (пра ордэны, медалі). Грашовы з. (крэдытны білет). З. паштовай аплаты (марка).

2. Знешняе сведчанне, прымета чаго-н.

Знакі ўвагі.

Нядобры з.

Маўчанне — з. згоды.

3. Жэст, рух, якім сігналізуюць, паведамляюць што-н.

Падаць з. галавой.

◊

Пад знакам чаго (высок.) — кіруючыся якой-н. ідэяй, якім-н. імкненнем.

Пад знакам барацьбы за міжнародную бяспеку.

У знак чаго — як сведчанне, доказ чаго-н., выяўляючы, паказваючы што-н.

У знак памяці.

У знак пратэсту.

|| прым. зна́кавы, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.; спец.).

Знакавая сістэма (сістэма знакаў як сродак камунікацыі ў 2 знач.; спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

знак м. знак, род. зна́ка м.; (признак) адзна́ка, -кі ж.; (примета) прыме́та, -ты ж., разг. прыкме́та, -ты ж.;

вопроси́тельный знак пыта́льнік;

восклица́тельный знак клі́чнік;

знак вла́сти знак ула́ды;

знак почто́вой опла́ты знак пашто́вай апла́ты;

зна́ки разли́чия зна́кі адро́знення;

подава́ть, пода́ть знак падава́ць, пада́ць знак;

в знак па́мяти у знак па́мяці;

под зна́ком (чего) пад зна́кам (чаго);

знак ра́венства знак ро́ўнасці;

зна́ки препина́ния зна́кі прыпы́нку;

де́нежный знак грашо́вы знак;

знак отли́чия знак узнагаро́ды;

знак ка́чества знак я́касці;

дурно́й знак дрэ́нная прыме́та.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

знак м.

1. в разн. знач. знак; (отметка, сделанная на чём-л. — ещё) ме́тка ж., отме́тина ж., заме́тка ж.; (символ — ещё) зна́мение ср., предзнаменова́ние ср.;

апазнава́льныя ~кі — опознава́тельные зна́ки;

нядо́бры з. — дурно́й знак;

з. ро́ўнасці — знак ра́венства;

но́тны з. — но́тный знак;

фабры́чны з. — фабри́чный знак;

з. уда́ру — знак уда́ра;

зрабі́ць з. на дрэ́ве — сде́лать знак (ме́тку, отме́тину) на де́реве;

пада́ць з. руко́й — пода́ть знак руко́й;

2. см. значо́к 1;

○ вадзяны́я ~кі — водяны́е зна́ки;

Дзяржа́ўны з. я́касці — Госуда́рственный знак ка́чества;

~кі адро́знення — зна́ки разли́чия;

~кі задыя́ка — зна́ки зодиа́ка;

~кі прыпы́нку — зна́ки препина́ния;

~кі ўзнагаро́ды — зна́ки отли́чия;

о́рдэн «Знак Паша́ны» — о́рден «Знак Почёта»;

з. пашто́вай апла́ты — знак почто́вой опла́ты;

мя́ккі з. — мя́гкий знак;

радзі́мы з. — роди́мое пятно́;

цвёрды з. — твёрдый знак;

грашо́вы з. — де́нежный знак;

ге́рбавы з. — ге́рбовый знак;

◊ ста́віць з. ро́ўнасці — ста́вить знак ра́венства;

да́цца ў ~кі — запо́мниться; осточерте́ть;

і ~ку няма́ — и следа́ нет;

пакі́нуць з. — оста́вить след;

пад ~кам — под зна́ком;

у з. — (чаго) в знак (чего);

маўча́нне — з. зго́ды — посл. молча́ние — знак согла́сия

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

знак, ‑а, м.

1. Прадмет, метка, фігура і пад., якія служаць для абазначэння чаго‑н., указання на што‑н. Зрабіць знак на дрэве. Указальны знак. □ Хвост паражняка мільгануў за паласатым чыгуначным знакам. Навуменка. // Сведчанне, прымета чаго‑н. Маўчанне — знак згоды. □ Шаблю .. [бацька] павесіў на сцяне, як знак уласнай вайсковай доблесці. Алешка. — Камары таўкуць свой мак, Быць надвор’ю — добры знак. Гаўрусёў.

2. След, шрам, якія засталіся пасля чаго‑н.; характэрны адбітак, накладзены чым‑н. Знак удару. □ Я мог толькі здагадацца, што той рубец быў знакам апошняй вайны. Краўчанка. // перан. Здабыткі, вынікі чыёй‑н. працы, дзейнасці і пад. Перш, чым здарыцца такое, .. [Антон] павінен штосьці зрабіць, пакінуць пасля сябе нейкі знак, добрую памяць. Савіцкі.

3. Умоўнае абазначэнне з замацаваным за ім канкрэтным значэннем. Матэматычны знак. Астранамічныя знакі. Нотны знак. Карэктурныя знакі. // Кляймо, метка. Фабрычны знак. Фірменны знак.

4. Тое, што і значок (у 1 знач.). Усе леснікі былі ўжо ў зборы У лепшым стражніцкім уборы: У новых куртках са шнурамі, А на грудзінах са знакамі, На шапках «Я» было з каронай. Колас.

5. Рух (рукой ці галавой), якім паведамляюць што‑н., папярэджваюць аб чым‑н. Убачыўшы Васіля, Піліп ветліва памахаў яму зверху рукой і паказаў знакамі, што хутка спусціцца ўніз. Кулакоўскі. Поля спалохана падавала Сашы знакі: маўчы, каму ты гаворыш, думай! Кузьма заўважыў гэтыя знакі. Шамякін.

•••

Вадзяныя знакі — літары і фігуры на паперы, якія ставяцца ў час вырабу паперы і бачныя толькі на прасвет.

Дзяржаўны знак якасці — адзіная ў СССР адзнака дзяржаўнай атэстацыі прадукцыі на адпаведнасць яе лепшым сусветным і айчынным узорам.

Дыякрытычны знак — знак над або пад літарай, які паказвае, што яе трэба чытаць інакш, чым без яго або з іншым знакам (напрыклад, у беларускай мове літара «ў» чытаецца коратка ў адрозненне ад «у»).

Знакі адрознення — значкі, нашыўкі, пагоны і пад. на форменным адзенні, якія служаць для абазначэння звання, роду службы ці ведамства.

Знакі задыяка — абазначэнні 12 сузор’яў, якія размешчаны ўздоўж экліптыкі і названы пераважна імёнамі жывёл (Рак, Леў, Скарпіён і інш.).

Знакі прыпынку — графічныя знакі (кропка, коска і пад.), якія ўжываюцца ў пісьмовай мове для сэнсавага і інтанацыйнага расчлянення тэксту.

Знакі ўзнагароды — ордэны і медалі.

Мяккі знак — назва літары «ь».

Цвёрды знак — назва літары «ъ» (у рускай і старабеларускай азбуцы).

Дацца ў знакі гл. дацца.

Пад знакам чаго — кіруючыся якой‑н. ідэяй, якім‑н. імкненнем. У нашай сям’і выхаванне ішло пад знакам вялікай любві і пашаны да кнігі. С. Александровіч.

У знак чаго — як сведчанне, доказ чаго‑н.; паказваючы, выяўляючы што‑н. Калі Сашу гаварылі, што з ім пойдзе Аляксей, той толькі моўчкі ківаў галавой у знак згоды. Новікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

знак м

1. (пазнака) Zéichen n -s, -;

2. (след, шнар) Spur f -, -en; Zéichen n -s, -;

грашо́вы знак фін Bánknote f -, -n;

тава́рны знак камерц Wárenzeichen n -s, -;

фі́рменны [фірмо́вы] знак Fírmenzeichen n, Fírmenmarke f -, -n;

распазнава́льны знак Erkénnungszeichen n;

пада́ць знак éinen Wink gében*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Знак ’умоўнае абазначэнне’. Рус., укр., балг. макед. знак, польск., чэш., славац. znak, славен., серб.-харв. znâk. Ц.-слав., ст.-рус. знакъ. Прасл. zna‑kъ ад кораня zna‑ з суф. ‑kъ (як гук і г. д.). Гл. знаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

знак, меціна, кляймо / у жывёл: таўро; залыска (разм.); сімвал, эмблема (кніжн.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

соля́рный / соля́рный знак саля́рны знак.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

дыякрыты́чны: д. знак лингв. диакрити́ческий знак

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

дензна́к м. (де́нежный знак) грашо́вы знак.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)