змеі

т. 7, с. 95

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

змеі-яйцаеды

т. 7, с. 95

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

марскія змеі

т. 10, с. 134

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГРЫМУ́ЧЫЯ ЗМЕ́І,

грымучнікі, змеі сямейства ямкагаловых. Вядомы 2 роды: карлікавыя грымучнікі (Sistrurus), у складзе якіх 3 віды, і сапраўдныя грымучнікі (Crotalus) — 28 відаў. Большасць насяляе трапічныя лясы, паўпустыні і пустыні Паўн. Амерыкі, 1 від — каскавела, або страшны грымучнік (Crotalus durissus), жыве ў Паўд. Амерыцы. Найб. вядомы грымучнік паласаты (Crotalus horridus).

Даўж. цела да 2,4 м. На галаве ямка з «тэрмічным вокам» для ўспрымання цеплавых інфрачырв. прамянёў, што дапамагае знаходзіць корм у цемнаце. Ядавітыя зубы на верхняй сківіцы. На канцы хваста бразготка з рагавых конусаў (відазмененая луска), ад трэння якіх пры ўзбуджэнні ўтвараюцца гукі (адсюль назва), чутныя на адлегласці да 30 м. Яйцажывародныя. Укусы грымучых змей смяротныя для дробных жывёл і небяспечныя для буйных жывёл і чалавека. Ад некаторых грымучых змей атрымліваюць яд.

т. 5, с. 481

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

зме́й

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. зме́й зме́і
Р. зме́я зме́яў
Д. зме́ю зме́ям
В. зме́я зме́яў
Т. зме́ем зме́ямі
М. зме́і зме́ях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

змяя́

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. змяя́ зме́і
змяі́
Р. змяі́ зме́й
Д. змяі́ зме́ям
В. змяю́ зме́й
Т. змяёй
змяёю		 зме́ямі
М. змяі́ зме́ях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

щитохво́стый зоол. шчытахво́сты;

щитохво́стые зме́и шчытахво́стыя зме́і.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пазвіва́цца, ‑аецца; зак.

Звіцца — пра ўсё, многае або ўсіх, многіх. Галіны дрэў пазвіваліся. Змеі пазвіваліся.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

змей, зме́я, мн. зме́і, -яў, м.

1. Вялікая змяя; тое, што і змяя (разм.).

2. Казачнае крылатае страшыдла з тулавам змяі.

Трохгаловы з.

3. Лёгкі каркас, абцягнуты паперай ці матэрыяй, які запускаецца на нітцы ў паветра.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Напонка ’верхняя планка ў папяровым змеі, сцягнутая ніткай’ (Растарг.). Ад напінаць ’нацягваць’, гл. пяць, пну.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)