зме́сці, змяту́, змяце́ш, змяце́; змяцём, змецяце́, змяту́ць; змёў, змяла́, -ло́; змяці́; зме́цены; зак., што.
1. Метучы, зняць, сцерці, скінуць з паверхні чаго-н.
З. пыл з лавы.
З. усё на сваім шляху.
З. з твару зямлі каго-, што-н. (перан.: знішчыць).
2. Метучы, згрэбці ў адно месца, у кучу.
З. смецце ў куток.
|| незак. змята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. змята́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зме́сці
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
змяту́ |
змяцё́м |
| 2-я ас. |
змяце́ш |
змецяце́ |
| 3-я ас. |
змяце́ |
змяту́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
змё́ў |
змялі́ |
| ж. |
змяла́ |
| н. |
змяло́ |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
змяці́ |
змяці́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
змё́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
зме́сці сов., прям., перен. смести́;
з. пыл — смести́ пыль;
з. сме́цце ў ку́чу — смести́ сор в ку́чу;
з. ўсё на сваі́м шляху́ — смести́ всё на своём пути́;
◊ як ве́трам змяло́ — как ве́тром сду́ло;
з. з тва́ру зямлі́ — смести́ с лица́ земли́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зме́сці, змяту, змяцеш, змяце; змяцём, змецяце; пр. змёў, змяла, ‑ло; заг. змяці; зак., каго-што.
1. Метучы, зняць, сцерці з якой‑н. паверхні. І рухам ветлай гаспадыні Марына з лавы пыл змяла. Колас. // Знесці, падхапіўшы сваім рухам (пра вецер, буру, завіруху). Ледзяною роўнай сцежкай Вецер венікам прабег, Ён на радасць канькабежцам Мігам змёў са сцежак снег. А. Александровіч.
2. перан. Знішчыць, ліквідаваць. Сваёй магутнай дыктатурай Змяцём буржуяў і паноў! Бялевіч.
3. Метучы, сабраць у адно месца. Змесці збожжа ў кучу.
•••
Змесці з твару зямлі — тое, што і сцерці з твару зямлі (гл. сцерці).
Як ветрам змяло — пра нечаканае знікненне каго‑, чаго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зме́сці
1. wégfegen аддз. vt, ábfegen vt;
зме́сці пыл з чаго-н. etw. ábstauben;
2. (у гурбу) zusámmenfegen etw.;
◊
зме́сці з тва́ру зямлі́ dem Érdboden gleich máchen, vom Érdboden tílgen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зме́цены прям., перен. сметённый; см. зме́сці
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
змята́ць несов., прям., перен. смета́ть; см. зме́сці
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
змята́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да змесці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зме́цены, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад змесці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)