ВЯЧЭ́РНЯЯ (ЗМЕ́ННАЯ) АГУЛЬНААДУКАЦЫ́ЙНАЯ ШКО́ЛА,

навучальная ўстанова для прац. моладзі і дарослых; састаўная частка сістэмы агульнай сярэдняй адукацыі Беларусі. Створаны ў 1943 для гар. маладзі, у 1944 — для сельскай. Да 1958 наз. школа рабочай моладзі і школа сельскай моладзі. Прымаюцца асобы ва ўзросце ад 15 гадоў. Як правіла, мае 10—12-ы класы — старэйшая ступень з 3-гадовым тэрмінам навучання (у дзённай школе 2-гадовы), аднак могуць стварацца і 9-я класы для асоб, якія заканчваюць базавую адукацыю. Асобныя вячэрнія класы адкрываюцца і пры дзённых агульнаадук. школах. Вячэрняя школа мае вочную, завочную і сесійную (для сельскай мясцовасці) формы навучання. На час экзаменаў даецца аплатны водпуск. У 1995/96 навуч. г. на Беларусі працавалі 82 вячэрнія агульнаадук. школы (20,9 тыс. навучэнцаў), у т. л. 1 для асоб з недахопамі слыху. Пры 127 дзённых школах створаны класы вячэрняга вочнага навучання; працавала група завочнага навучання (гл. таксама Вячэрняе навучанне).

Ю.І.Гладкоў.

т. 4, с. 406

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

канча́так, -тка, мн. -ткі, -ткаў, м.

Зменная частка слова, якая паказвае на сінтаксічную сувязь з іншымі словамі; флексія.

Склонавы к.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

канча́так, ‑тка, м.

Зменная частка слова, якая паказвае на сінтаксічную сувязь яго з іншымі словамі; флексія.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Schíchtarbeit

f - зме́нная пра́ца [рабо́та]

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

зме́нны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. зме́нны зме́нная зме́ннае зме́нныя
Р. зме́ннага зме́ннай
зме́ннае		 зме́ннага зме́нных
Д. зме́ннаму зме́ннай зме́ннаму зме́нным
В. зме́нны (неадуш.)
зме́ннага (адуш.)		 зме́нную зме́ннае зме́нныя (неадуш.)
зме́нных (адуш.)
Т. зме́нным зме́ннай
зме́ннаю		 зме́нным зме́ннымі
М. зме́нным зме́ннай зме́нным зме́нных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

зме́нны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. зме́нны зме́нная зме́ннае зме́нныя
Р. зме́ннага зме́ннай
зме́ннае		 зме́ннага зме́нных
Д. зме́ннаму зме́ннай зме́ннаму зме́нным
В. зме́нны (неадуш.)
зме́ннага (адуш.)		 зме́нную зме́ннае зме́нныя (неадуш.)
зме́нных (адуш.)
Т. зме́нным зме́ннай
зме́ннаю		 зме́нным зме́ннымі
М. зме́нным зме́ннай зме́нным зме́нных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

зме́нны

1. тэх ersétzbar, áustauschbar, áuswechselbar;

2. (што адбываецца па зменах) Schicht-, in Schíchten;

зме́нная выпрацо́ўка Schíchtleistung f -, -en

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

гі́льза

(ням. Hülse)

1) металічная трубка з капсулем, якая служыць абалонкай зарада для агнястрэльнай зброі;

2) пустацелая зменная цыліндрычная ўстаўка поршневых цеплавых рухавікоў;

3) папяровая трубка папяросы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

велічыня́, ‑і; мн. велічыні, ‑чынь; ж.

1. Памер, аб’ём, працягласць чаго‑н. Стол сярэдняй велічыні. □ Знадворку.. хата сапраўды мела.. прыстойны выгляд і нават сярод іншых вызначалася сваёй велічынёй і свежасцю. Зарэцкі. Звер гэты быў незвычайнае велічыні. Колас.

2. Колькасць чаго‑н.; сума; лік. Велічыня зарплаты. Велічыня асігнаванняў.

3. Спец. Усё тое, што можна вымераць, злічыць. Пастаянная велічыня. Зменная велічыня. Натуральная велічыня. Абсалютная велічыня.

4. перан. Пра што‑н. выдатнае ў тых ці іншых адносінах. Джордж Лоўрэнс у гэты час быў даволі прыкметнай велічынёй сярод чыкагскіх мастакоў. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ГІ́ЛЬЗА

(ням. Hülse літар. абалонка),

1) у артылерыі элемент артылерыйскага боепрыпасу патроннага і паасобнага зараджання, танкасценны метал. стакан для размяшчэння парахавога зараду, сродкаў запальвання і інш. Для танкавай артылерыі часта вырабляюць з саставаў, якія поўнасцю або часткова згараюць у час стрэлу.

2) гільза стралковай зброі падобна па канструкцыі на гільзу артыл. патрона. Бываюць латунныя, стальныя, кардонныя (для паляўнічай зброі).

3) гільза ў тэхніцы — пустацелая зменная цыліндрычная ўстаўка поршневых цеплавых рухавікоў (унутры гільзы перамяшчаецца поршань). Вырабляюць з чыгуну, устанаўліваюць у блок-картэрах рухавікоў з алюмініевых сплаваў.

т. 5, с. 245

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)