зві́цца, саўю́ся, саўе́шся, саўе́цца; саўёмся, саўяце́ся, саўю́цца; звіўся, звіла́ся, -ло́ся; звіся; зак.
Скруціцца ў клубок, кальцо.
Змяя звілася ў клубок.
|| незак. звіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зві́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
саўю́ся |
саўё́мся |
| 2-я ас. |
саўе́шся |
саўяце́ся |
| 3-я ас. |
саўе́цца |
саўю́цца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
зві́ўся |
звілі́ся |
| ж. |
звіла́ся |
| н. |
звіло́ся |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
зві́ся |
зві́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
зві́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
зві́цца сов.
1. в разн. знач. сви́ться;
ві́ка звіла́ся з аўсо́м — ви́ка свила́сь (переплелась) с овсо́м;
змяя́ звіла́ся ў клубо́к — змея́ свила́сь в клубо́к;
2. (в клубок) смота́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зві́цца, саўюся, саўешся, саўецца; саўёмся, саўяцеся; зак.
1. Скруціцца ў клубок, у кальцо. Змяя звілася ў клубок. □ Лопнула струна, у абаранак звілася. Кандрусевіч.
2. Скурчыўшыся, легчы, паваліцца (ад удару, болю і пад.). — Максім як пальнуў, гэты афіцэрык так і звіўся. Грахоўскі. — Пайшоў ляж, каб ты здох! — прашыпеў [Ціток] і, падбегшы, выцяў сабаку нагою. Той яўкнуў і звіўся пад ложкам. Лобан. // Скруціўшыся, легчы, заснуць (ад стомы, ап’янення і пад.). Я пачаў аднеквацца: маўляў, хлопцы, вы піце, вы ж з холаду. Зноў жа такі арганізм мой знясілены, і калі я столькі вып’ю, дык і саўюся. Сабаленка. — А Лёнька ўжо звіўся, спіць? — вешаючы кажух і шапку на цвіку ў парозе, паглядзеў .. [бацька] у бок Лёнькавага ложка. Васілевіч.
3. Пераплесціся, сплесціся паміж сабой. Па баках дарогі.. стройна звіўся беразняк. Машара. Макар насупіўся, на лбе вяровачкамі збіліся складкі. Дуброўскі.
4. Сесці роем (пра пчол). Рой, як толькі даляцеў да першага дрэва калгаснага саду, так і звіўся на галінцы. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
изви́ться вы́гнуцца, вы́круціцца; зві́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ссука́цца, ссучацца; зак.
Звіцца, скруціцца ў адну нітку (пра ніткі, пражу).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазвіва́цца, ‑аецца; зак.
Звіцца — пра ўсё, многае або ўсіх, многіх. Галіны дрэў пазвіваліся. Змеі пазвіваліся.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
клубану́ць
‘узняць клубамі пыл, дым, пару і пад.; узняцца клубамі, звіцца, ускружыцца’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
клубану́ |
клубанё́м |
| 2-я ас. |
клубане́ш |
клубаняце́ |
| 3-я ас. |
клубане́ |
клубану́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
клубану́ў |
клубану́лі |
| ж. |
клубану́ла |
| н. |
клубану́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
клубані́ |
клубані́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
клубану́ўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
змата́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Звіцца ў клубок, маток пры намотванні.
Ніткі добра зматаліся.
2. Спешна пакінуць якое-н. месца (разм.).
Яны ўжо зматаліся адгэтуль.
|| незак. змо́твацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Скруціцца ‘скурчыцца, згарнуцца’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), ‘пакалечыцца’ (Сцяшк. Сл.), ‘звіцца, скруціцца’ (ТС), ‘упасці мёртвым, згінуць’ (Скарбы, Варл., ТС), ‘ашалець’ (Пятк. 2, Ян., Сцяшк. Сл.), ‘кінуцца ў гулі; звязацца з дрэннай кампаніяй’ (Мат. Гом., Ян.). Да круціць (гл.) у розных значэннях.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)