Звя́гі

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы

мн.
Н. Звя́гі
Р. Звя́гаў
Звя́г
Д. Звя́гам
В. Звя́гі
Т. Звя́гамі
М. Звя́гах

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

звя́га

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. звя́га
Р. звя́гі
Д. звя́зе
В. звя́гу
Т. звя́гай
звя́гаю
М. звя́зе

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

звя́га, -і, ДМ звя́зе, ж. (разм.).

1. Надакучлівы брэх (сабакі).

Воўк сабакі не баіцца, але звягі не любіць (прыказка).

2. Назойлівае прыставанне з просьбамі, напамінамі, патрабаваннямі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

звя́га, ‑і, ДМ звязе, ж.

Разм.

1. Назойлівае прыставанне з просьбамі, напамінамі, патрабаваннямі. Кляновіч і Пяхота вялі гутарку з сакратаром.. і рабілі выгляд, што не чулі звягі Зашчамілы. Пестрак.

2. Надакучлівы брэх (сабакі). Воўк сабакі не баіцца, але звягі не любіць. Прыказка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бра́га, -і, ДМ бра́зе, ж.

1. Рошчына з соладу, мукі і бульбы, з якой гоняць спірт.

2. Адыходы пасля такой перагонкі ў выглядзе асадку.

3. Пітво дамашняга вырабу з хмелем і цукрам.

Не столькі той брагі, колькі звягі (прымаўка).

|| ласк. бра́жка, -і, ДМ -жцы (да 3 знач.).

|| прым. бра́жны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бра́га ж.

1. (отходы винокурения) барда́;

2. (сусло) бра́жка;

3. (напиток) бра́га;

◊ не сто́лькі той ~гі, ко́лькі звя́гі — погов. не сто́лько ше́рсти, ско́лько ви́згу

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

krowa

ж. карова;

krowa która dużo ryczy, mało mleka daje прык. хто многа гаворыць, той мала робіць; не столькі той брагі, колькі звягі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

hałas, ~u

м. шум, гоман, крык, галас; шолам;

narobić ~u — нарабіць шуму;

wiele ~u o nic — шмат шуму з нічога; не столькі той брагі, колькі звягі;

bez ~u — без шуму; ціха; уціхую

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

любі́ць несов., в разн. знач. люби́ть; (быть расположенным — ещё) жа́ловать;

л. радзі́му — люби́ть ро́дину;

л. пра́цу — люби́ть труд;

л. дзяўчы́ну — люби́ть де́вушку;

л. сям’ю́ — люби́ть семью́;

л. пагавары́ць — люби́ть поговори́ть;

кве́ткі лю́бяць святло́ — цветы́ лю́бят свет;

нача́льства яго́ не ве́льмі лю́біць — нача́льство его́ не о́чень жа́лует;

◊ хто каго́ лю́біць, той таго́ чу́біць — посл. ми́лые браня́тся — то́лько те́шатся;

воўк саба́кі не баі́цца, але звя́гі не лю́біць — посл. волк соба́ки не бо́ится, но ла́я не лю́бит;

лю́біш ката́цца, любі́ і са́начкі вазі́ць — посл. лю́бишь ката́ться, люби́ и са́ночки вози́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

саба́ка, ‑і, м.

1. Свойская жывёліна сямейства сабачых, якая выкарыстоўваецца для вартаўнічай аховы, язды (на Поўначы), на паляванні і пад. Службовы сабака. Пакаёвы сабака. Паляўнічы сабака. Язда на сабаках. □ Пустата і зацятасць зімняй цішыні прыдавала афарбоўку нейкай асаблівай распачлівасці заложнаму гаўканню кімся патрывожанага сабакі. Колас. На дварэ пільнуюць панскі супакой злосныя сабакі-ваўкадавы. Бядуля. Воўк сабакі не баіцца, але звягі не любіць. Прыказка. Дурны сабака і на гаспадара брэша. Прыказка.

2. Самец сукі.

3. перан. Разм. лаянк. Пра нягодніка, злоснага, шкоднага чалавека. — Трэба падавацца ў вёску, — параіў Сталярэвіч, — там вас [Ганну] Ніхто не ведае, а тут можа кожны сабака ўкусіць.... Гурскі. [Лясніцкі] падумаў: «Здраднік. Іш, выгнуўся, сабака». Шамякін. // Груб. Пра чалавека, які не трымае слова, лаецца. Обер — аб’ездчыкам лічыўся, Брахун не горшы ад сабакі. Колас. Ці сабака гаў, ці ён сказаў — то ўсё роўна. Прыказка. / Ужываецца пры выказванні адабрэння, захаплення чыёй‑н. здатнасцю да якой‑н. справы. Добра спявае, сабака.

4. Драпежнае млекакормячае сямейства сабачых. Янотападобны сабака. / у знач. наз. саба́кі, ‑бак. Тое, што і сабачыя (у 4 знач.)

•••

Сабака-сышчык — паляўнічы або службовы сабака, прывучаны да пошуку дзічыны або чалавека па следу.

Вешаць (чапляць) сабак на каго гл. вешаць.

Вось (вот, во) дзе сабака закапаны — вось у чым сутнасць справы, прычына чаго‑н. Ды ты, як бачу, не толькі закаханая ў Тарашкевіча, але і ў яго жонку, — засмяяўся Максім. — Во дзе сабака закапаны! Машара.

(Жыць) як кот з сабакам гл. кот.

З сабакамі не знойдзеш — тое, што і (днём) з агнём не знойдзеш; са свечкай не знойдзеш (гл. знайсці).

Ні адзін сабака не гаўкне — ніхто нічога не скажа.

Па сабаку з рота скача гл. скакаць.

Сабакам сена касіць гл. касіць ​1.

Сабак ганяць гл. ганяць.

Сабаку з’есці ў чым, на чым гл. з’есці.

Сабаку пад хвост (груб.) гл. хвост.

Трэба (патрэбны) як сабаку пятая нага гл. трэба.

У сабакі вачэй пазычыць (пазычыўшы) гл. пазычыць.

Як пабіты сабака — пра чалавека, які ў выніку свайго ўчынку няёмка сябе адчувае.

Як сабак — вельмі многа, поўна. Паабапал усёй дарогі было поўна іх [жандараў і салдат], як сабак. Лынькоў.

(Як) сабака на сене — пра чалавека, які сам не карыстаецца чым‑н. і другім не дае.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)