збо́жжа, -а, н.
1. Агульная назва хлебных злакавых раслін, з зерня якіх вырабляюцца мука і крупы.
2. зб. Зерне, насенне гэтых раслін.
Сеяць з.
Змалоць з.
|| прым. збо́жжавы, -ая, -ае.
Збожжавыя культуры.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
збо́жжа ср.
1. собир. зерно́, хлеб м.;
2. (на корню или в снопах) зерновы́е, хлеба́, хлеб м.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
збо́жжа, ‑а, н.
1. Агульная назва хлебных злакавых раслін, з зерня якіх вырабляецца мука і крупы. Пасеяць збожжа. □ У збожжа ўсякая ніва прыбралася, — Хараства там якога няма! Купала. Збожжа прагна лавіла ўзнятымі каласамі сонечнае праменне. Гартны.
2. зб. Зерне, насенне гэтых раслін. Ссыпаць збожжа ў засекі. Змалоць збожжа. □ Я па вуліцы крочу. Калгаснік-сусед Воз вязе, поўна збожжам нагружаны. Расчыняйце вароты, гатуйце засек, Сустракайце вясёлымі ружамі! Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
збо́жжа н зборн с.-г. Korn n -(e)s, Getréide n -s, -;
фура́жнае збо́жжа Fútterkorn n
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Збо́жжа ’хлебныя расліны, зерне’. Рус. зах., паўд., бранск. сбожье, збожье ’тс’, укр. збіжжя ’тс’, ’маёмасць’, польск. zboże ’збожжа’, в.-луж. zbožo, н.-луж. zbóžo ’шчасце, дабрабыт’, чэш. zboží ’тавар, маёмасць’, дыял. ’збожжа’, славац. zbožie ’збожжа’. Ст.-бел. збоже (Александрыя). Ст.-укр. збожє (XV ст.). Паўн.-слав. sъbožьje параўноўваюць са ст.-інд. subhágas ’які прыносіць шчасце’, авест. hubaɣa ’шчаслівы’. Фасмер, 2, 84–85. Брукнер (647) лічыць, што ўкр. < польск., паколькі толькі ў польск. (з зах.-слав.) значэнне агульнага багацця перайшло на с.-г. тавары. Улічваючы, што ва ўкр. вядома значэнне ’маёмасць’, адно з агульных для іншых слав. моў, наўрад ці абавязкова ўкр., бел. і дыял. рус., запазычаныя з польск., тым больш што слова фіксуецца яшчэ ў XV ст., хаця, паводле Брукнера, земляробчае значэнне ў польск. з XVI ст. Таму прасл. дыял. sъbožьje, паводле Махэка₂ (712), адцягнены назоўнік ад прыметніка sъbogъ, што дакладна адпавядае прыведзеным паралелям са ст.-інд., авест. Гл. бог, убогі (як антонім). Пра ст.-бел. збоже гл. Шадурскі, дыс.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
збожжа...
Першая састаўная частка складаных слоў са знач.: які мае адносіны да збожжа, напр.: збожжакамбайн, збожжапагрузчык, збожжапастаўкі, збожжаправод, збожжасейны, збожжасклад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
збожжа, зерне, хлеб; дабро, пашня (абл.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
збожжа...
Першая састаўная частка складаных слоў, якая па значэнню адпавядае словам: «збожжа», «збожжавы», напрыклад: збожжанарыхтоўка, збожжаўборка, збожжасховішча.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ток², -а, мн. такі́, -о́ў, м.
1. Спецыяльны будынак для складання, абмалоту і ачысткі збожжа; гумно.
Т. будавалі далёка ад хаты.
2. Пляцоўка для абмалоту збожжа.
Збожжа на таку малацілі цапамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
мало́чаны, -ая, -ае.
Абмалочаны.
Малочанае збожжа.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)