заўсягды́

прыслоўе

станоўч. выш. найвыш.
заўсягды́ - -

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

заўсягды́ нареч., обл., см. заўсёды;

◊ не з., як на дзяды́ — посл. не всё коту́ ма́сленица

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заўсягды́, прысл.

Абл. Заўсёды. Я б хацеў цішыні Заўсягды на граніцы, Хай шуміць збажына, Носяць косы сівец. Ляпёшкін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Sónntag

m -s, -e нядзе́ля

am ~ — у нядзе́лю

◊ álle Táge ist kein ~ — не заўсягды́, як на Дзяды́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Заўсёды, дыял. заўсягда́, заўсягды (Сл. паўн.-зах.). Рус. тамб., варонеж. завсегды́, дыял. завсегда, завсёгды, завсе́гды, завсегды, укр. за́вжди, дыял. завсігди, польск. дыял. zawszegdy, zawszedy, серб.-харв. за́свагда, за̀свакад(а) ’тс’. Ст.-рус. завсегда (XV–XVI стст.). Параўн. польск. zawsze ’заўсёды’, балг. за́все ’назаўсёды’, рус. всегда і інш. З za + vьsь‑gъda з тым, што другі элемент, можа, меў форму *vьse, а трэці — gъdy, дзе za прыназ. (гл. за). vьsь займеннік (гл. увесь), а кампанент gъd‑ азначаў у шэрагу прыслоўяў і прыназоўнікаў час (гл. яшчэ тады) і, магчыма, суадносіцца з год (гл.) ці шэрагам і.-е. слоў, што маюць знач. ’калі’: ст.-інд. kadā́, літ. kadà, лат. kad, ст.-прус. kaden. ESSJ SG, 2, 748–750; Фасмер, 1, 362–363; Траўтман, 111; Тапароў, I–K, 117–119; Шанскі, 2, З, 21, Шуба, Прыслоўе, 60.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Tag

m -(e)s, -e дзень

gúten ~ ! — до́бры дзень!

álle ~e — штодня́

am [bei] ~e — удзе́нь; днём

éines ~es — аднаго́ ра́зу, адно́йчы

~ für ~ — штодня́, дзень за днём, дзень пры дні

in díesen ~en — гэ́тымі дня́мі

von ~ zu ~ — дзень пры дні

den ~ nachhér — на другі́ дзень

(héute) über acht ~еn — (ро́ўна) праз тддзень

den gánzen ~ — уве́сь дзень

~ und Nacht — дзень і ноч, су́ткі

der ~ bricht an [neigt sich] — дзень наступа́е [канча́ецца]

die ~e néhmen zu [néhmen ab] — дні прыбыва́юць [ме́ншаюць, караце́юць]

etw. an den ~ bríngen* — праяўля́ць, выяўля́ць што-н.

an den ~ kómmen* — выяўля́цца; выступа́ць, выхо́дзіць

über ~(e) — горн. на паве́рхні

únter ~e — горн. пад зямлёй

~ des Síeges — дзень перамо́гі

◊ in bésten ~en — у ро́сквіце сіл

der Jüngste ~ — рэл. дзень Стра́шнага суда́

álle ~e ist kein Sónntag — не заўсягды́, як на дзяды́

man soll den ~ nicht vor dem Ábend lóben — ≅ не хвалі́ся се́ўшы, а хвалі́ся з’е́ўшы; не лічы́ кве́тачкі ўве́сну, а лічы́ я́гадкі ўво́сень

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)