зачапля́ць

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. зачапля́ю зачапля́ем
2-я ас. зачапля́еш зачапля́еце
3-я ас. зачапля́е зачапля́юць
Прошлы час
м. зачапля́ў зачапля́лі
ж. зачапля́ла
н. зачапля́ла
Загадны лад
2-я ас. зачапля́й зачапля́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час зачапля́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зачапля́ць I несов., см. зачэ́пліваць I

зачапля́ць II несов., см. зачэ́пліваць II

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зачапі́ць, зачапля́ць

1. (падчапіць чым-н.) (er)gréifen* vt, fésthaken аддз. vt, éinhaken vt;

2. (закрануць) ánstoßen* vt, stréifen vt, hängen bléiben*;

3. (неасцярожна штурхнуць і пад.) éinhaken vt; stóßen* vi (s) (за што-н. an A);

зачапі́ць за крэ́сла an éinen Stuhl stóßen*, über éinen Stuhl stólpern;

4. перан. (закрануць у размове) stréifen vt, berühren vt;

зачапі́ць пыта́нне éine Fráge berühren [stréifen];

зачапі́ць самалю́бства das Ehrgefühl verlétzen [kränken];

◊

зачапі́ць за жыво́е éine wúnde Stélle berühren, den wúnden Punkt tréffen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

зацепля́ть несов. зачапля́ць; зачэ́пліваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заба́гривать несов. зачапля́ць бусако́м;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

insultíeren

vt зневажа́ць, абража́ць; зачапля́ць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

ánrempeln

vt разм. зачапля́ць (каго-н.); абла́яць (каго-н.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

engage [ɪnˈgeɪdʒ] v. fml

1. найма́ць (каго-н.)

2. займа́ць (час, увагу, думкі)

3. fml прыця́гваць (увагу)

4. fml пачына́ць бой

5. tech. зачапля́ць

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Клёваць 1 ’жыць, дыхаць’: «Якей зь яго жыціль, чуць клёвыіць» (Юрч. Фраз. 2, З нар. сл.). Да клёваць 2 (гл.). Развіццё значэнняў: ’біцца (пра сэрца)’ > ’дыхаць’. Існуе версія аб балтыйскім паходжанні разглядаемай лексемы. Але словы, якія разглядаюцца як магчымая крыніца для беларускай групы лексікі, далёкія семантычна і фанетычна і марфалагічна неадпаведныя: літ. kliáutis ’давяраць’, kliáuti ’зачапляць’ (параўн. Лаўчутэ, Балтизмы, 67).

Клёваць 2 ’тоўкаць, торкаць, пульсаваць’ (Бяльк., Сл. паўн.-зах.). Да кляваць (гл.). Параўн. укр. клювати ’пульсаваць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Нару́га ’ўпартасць, свавольства, непаслухмянасць’ (Нас., Грыг., Гарэц.), ’здзек, насмешка’ (Гарэц., Бяльк., Яўс., Юрч., Сцяшк. Сл.), ’вупар’ (Нас.), ’назола’ (круп., Макар.), на нару́гу ’на зло, насуперак’ (Рам., Растарг.), укр. нару́га ’здзек, насмешка, ганьба’, рус. нару́га ’лаянка, здзек, абраза’, серб.-харв. дыял. nāruga ’пачвара, вырадак’. Назоўнік ад наругацца ’насміхацца, здзекавацца, дражніцца’, ’рабіць наперакор’ (Нас., Гарэц., Бяльк., Жд. 2, Яўс., Сл. ПЗБ), ’надаядаць’ (мядз., ул. інф.), роднаснага укр. наругува́тися ’закранаць, зачапляць’, рус. наруга́ться ’здзекавацца; рабіць наперакор’, польск. narągać się ’наздзекавацца, насмяяцца’, славен. narȏgati se ’здзекавацца’, серб.-харв. нару́гати се ’здзекавацца, насміхацца, зневажаць’. Усё да *rǫgati ’сварыцца, здзекавацца’, гл. руга́цца, руга́ць, для якога Мяркулава (Этимология–1976, 97) дапускае першапачатковае значэнне ’абражаць, зневажаць словам і дзеяннем’, параўн. балг. наръ́гам ’парнуць, кальнуць’ і пад.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)