зацямня́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. зацямня́ю зацямня́ем
2-я ас. зацямня́еш зацямня́еце
3-я ас. зацямня́е зацямня́юць
Прошлы час
м. зацямня́ў зацямня́лі
ж. зацямня́ла
н. зацямня́ла
Загадны лад
2-я ас. зацямня́й зацямня́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час зацямня́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зацямня́ць несов.

1. (закрывать, загораживать от света) заслоня́ть, затмева́ть;

2. (замаскировать свет) затемня́ть;

3. перен. (рассудок и т.п.) затемня́ть, помрача́ть;

1-3 см. зацямні́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зацямня́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.

Незак. да зацямніць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зацямні́ць, -цямню́, -це́мніш, -це́мніць; -цямнёны; зак., што.

1. Зрабіць цёмным або закрыць чым-н. цёмным, не прапускаючым святло.

Хмары зацямнілі сонца.

З. фон карціны.

2. Замаскіраваць.

З. горад.

3. перан. Зрабіць менш ясным.

З. свядомасць.

|| незак. зацямня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

З. сутнасць справы (перан.).

|| наз. зацямне́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

затемня́ть несов. зацямня́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зацямня́цца, ‑яецца; незак.

1. Незак. да зацямніцца.

2. Зал. да зацямняць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зацямра́ць

‘зацямняць каго-небудзь, што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. зацямра́ю зацямра́ем
2-я ас. зацямра́еш зацямра́еце
3-я ас. зацямра́е зацямра́юць
Прошлы час
м. зацямра́ў зацямра́лі
ж. зацямра́ла
н. зацямра́ла
Загадны лад
2-я ас. зацямра́й зацямра́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час зацямра́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

змро́чыць

‘зацямняць што-небудзь; змяркацца’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. змро́чу змро́чым
2-я ас. змро́чыш змро́чыце
3-я ас. змро́чыць змро́чаць
Прошлы час
м. змро́чыў змро́чылі
ж. змро́чыла
н. змро́чыла
Загадны лад
2-я ас. змро́ч змро́чце
Дзеепрыслоўе
цяп. час змро́чачы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

затмева́ть несов.

1. (заслонять) зацямня́ць, засланя́ць;

2. перен. (превосходить) засланя́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

помрача́ть несов.

1. зацямня́ць, захму́рваць;

2. перен. (печалить) засмуча́ць; азмро́чваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)