заразныя хваробы

т. 6, с. 537

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

зара́зны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. зара́зны зара́зная зара́знае зара́зныя
Р. зара́знага зара́знай
зара́знае		 зара́знага зара́зных
Д. зара́знаму зара́знай зара́знаму зара́зным
В. зара́зны (неадуш.)
зара́знага (адуш.)		 зара́зную зара́знае зара́зныя (неадуш.)
зара́зных (адуш.)
Т. зара́зным зара́знай
зара́знаю		 зара́зным зара́знымі
М. зара́зным зара́знай зара́зным зара́зных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

зара́зная

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, субстантываваны, ад’ектыўнае скланенне

адз. мн.
ж. -
Н. зара́зная зара́зныя
Р. зара́знай зара́зных
Д. зара́знай зара́зным
В. зара́зную зара́зных (адуш.)
Т. зара́знай
зара́знаю		 зара́знымі
М. зара́знай зара́зных

Крыніцы: krapivabr2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

зара́зны

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, субстантываваны, ад’ектыўнае скланенне

адз. мн.
м. -
Н. зара́зны зара́зныя
Р. зара́знага зара́зных
Д. зара́знаму зара́зным
В. зара́знага (адуш.) зара́зных (адуш.)
Т. зара́зным зара́знымі
М. зара́зным зара́зных

Крыніцы: krapivabr2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ві́русы, ‑аў; адз. вірус, ‑а, м.

Самыя дробныя мікраарганізмы, якія выклікаюць заразныя захворванні. Вірус шаленства. Фільтроўныя вірусы.

[Ад лац. virus — яд.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мія́змы, ‑аў; адз. міязма, ‑ы, ж.

Кніжн. Па старых уяўленнях — ядавітыя выпарэнні, газы, якія ўтвараюцца пры гніенні і нібыта выклікаюць заразныя хваробы.

[Грэч. miasma — забруджванне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

zakaźny

zakaźn|y

заразны, інфекцыйны;

choroby ~е — заразныя (інфекцыйныя) хваробы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

зара́зны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да заразы. Заразныя бактэрыі. // Выкліканы заразай; інфекцыйны. Заразная хвароба.

2. Здольны заразіць іншых. Заразны хворы. / у знач. наз. зара́зны, ‑ага, м.; зара́зная, ‑ай, ж. Ізалятар для заразных.

3. Разм. Прызначаны для заразных хворых. Заразная бальніца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бабезіёзы

(ад бабезііды)

заразныя хваробы буйной рагатай жывёлы, коней, свіней, авечак і сабак, якія выклікаюцца бабезіідамі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Ві́рус ’дробныя мікраарганізмы, якія выклікаюць заразныя захворванні’. Запазычана з рус. мовы (Крукоўскі, Уплыў, 88) < лац. virus ’яд, слізь, вязкая вадкасць, сок’. У значэнні ’вірус’ рус. слова ўжываецца з канца XIX ст.; да гэтага часу лац. virus азначала ’яд’; ’арганізм, які перадаваў хваробу пры непасрэдным кантакце’ (Шанскі, 1, В, 104). Сюды ж вірусны, вірусалогія.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)