заку́раць

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. заку́раю заку́раем
2-я ас. заку́раеш заку́раеце
3-я ас. заку́рае заку́раюць
Прошлы час
м. заку́раў заку́ралі
ж. заку́рала
н. заку́рала
Дзеепрыслоўе
прош. час заку́раўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

заку́раць сов. (покрыться копотью) закопти́ться, закопте́ть;

столь і сце́ны ~ралі — потоло́к и сте́ны закопти́лись (закопте́ли)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

быва́ла, часц. (разм.).

Паказвае на знач. дзеяння, якое здаралася ў мінулым раней, іншы раз.

Сядуць, б., ды люлькі закураць.

Раней, б., я часта хадзіў на паляванне.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

закопте́ть сов. заку́раць, мног. пазаку́рваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

закуры́ць

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. закуру́ заку́рым
2-я ас. заку́рыш заку́рыце
3-я ас. заку́рыць заку́раць
Прошлы час
м. закуры́ў закуры́лі
ж. закуры́ла
н. закуры́ла
Загадны лад
2-я ас. закуры́ закуры́це
Дзеепрыслоўе
прош. час закуры́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

задыми́ться

1. (покрыться копотью) заку́раць, задымі́цца;

2. (начать дымиться) задымі́цца;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

verrúßen

vi (s) задымі́ць, абкуры́ць, заку́раць (пра сцены і г.д.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

закопти́ться

1. (о мясе и т. п.) завэ́ндзіцца;

2. (покрыться копотью) заку́раць, мног. пазаку́рвацца, закуро́дыміцца, закурады́міцца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заку́рваць несов.

1. (папиросу, трубку) заку́ривать;

2. (покрывать копотью) заку́ривать, зака́пчивать;

1, 2 см. закуры́ць;

3. (покрываться копотью) зака́пчиваться; см. заку́раць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ссіве́лы, ‑ая, ‑ае.

1. Які ссівеў (пра валасы). Прысядуць [інваліды], цыгаркі закураць, У кут пастаўляўшы кіі, Ссівелыя бровы патураць, Успомняць: грымелі баі. Ляпёшкін. // З такімі валасамі (пра чалавека). На палубе два рудакопы сталі, Каля іх ссівелая жанчына. Зарыцкі. Падняў акуляры ўгору Ссівелы хірург вусаты: — Вам кім даводзіцца хворы? Нядзведскі. / Пра галаву. — Куды там мне, — паківаў ссівелай галавою стары. Ваданосаў. // перан. Які набыў колер сівізны. Сягоння сад, пад месяцам ссівелы, Не распачаў звычайную гамонку. Дзяргай. Узнімаецца бераг-скала. Да яго прыліпае імгла, І таежны ссівелы мох Да халоднай скалы прысох. Хведаровіч. // перан. Які даўно існуе, вельмі старажытны. Грымеў навальнічны харал, І плечы сутульваў Ссівелы Урал, І Волга ўспаміны гайдала. Барадулін. Аб ім [старым] толькі пеўнікі На кірхах ссівелых бязгучна крычаць. Калачынскі.

2. у знач. наз. ссіве́лы, ‑ага, м.; ссіве́лая, ‑ай, ж.; Той (тая), хто ссівеў, мае сівыя валасы. Сумненні, радасці, часамі беды З усіх канцоў трывожнае Зямлі На самую святую плошчу свету І юных, і ссівелых прывялі. Грахоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)